Reflection for the 

Feast of Mary Mother of God (01/01/2025) 

By Fr. Glen Fernandes.

पहिले वाचन: गणना ६:२२-२७.

दुसरे वाचन: गलतीकरांस पत्र ४:४-७.

शुभवर्तमान: लुक २:१६-२१.

मरिया देवाची माता - नवीन वर्ष

प्रस्तावना:

आजचा दिवस आशीर्वादाचा आहे.  या नवीन वर्षात, देवाने आपल्याला प्रेम वाढवण्याची, त्याच्या जवळ येण्याची आणि येशूमध्ये त्याचा अनुभव घेण्याची आणखी एक संधी दिली आहे.

नवीन वर्षाच्या पहिल्या दिवशी, आम्ही देवाची आई मरीयेची  पवित्रता साजरी करतो. देऊळमाता आपल्याला मातेच्या पावित्र्यावर  विचार करण्याची संधी देते जिने आपल्याला आयुष्यभर दृढ संकल्प कसा बनवायचा आणि पूर्ण कसा करायचा हे दाखवले.

आजचे पहिले वाचन आपल्याला नवीन वर्षासाठी गणना ह्या  पुस्तकातून सुंदर दैवी आशीर्वाद देते आणि प्रतिसाद स्तोत्र (Ps 67) त्या आशीर्वादाची याचना करते.

आजच्या दुस-या वाचनात, संत पौल गलतीकरांना आणि आपल्याला आठवण करून देतो की देवाचा पुत्र मरीयेद्वारे आपल्यापैकी एक बनला आहे आणि येशूद्वारे आपण देवाची मुले बनलो आहोत.

आजचे शुभवर्तमान वर्णन करते की मेंढपाळांनी त्यांच्या सर्व शेजाऱ्यांना येशूच्या जन्मासंबंधीची सुवार्ता कशी पसरवली जी देवदूताने त्यांना प्रकट केली होती आणि माता मरीयेने तिच्या हृदयात “या सर्व गोष्टी” कशा जपल्या. आपण सर्व संकल्प करूया कि आपण देवाच्या जवळ राहावे आणि आपल्या सर्व काम-धंद्यावर प्रभूचा आशीर्वाद यावा, म्हणून आपण मिस्साबलीदानात प्रार्थना करूया.

मनन चिंतन:

"मरीया देवाची माता ह्या सणाचे रहस्य आणि महत्त्व.”

पवित्र माता मरीया, देवाची पवित्र व नित्य कुमारी माता, ही पुत्र आणि पवित्र आत्म्याच्या कार्याचे मुख्य कार्य आहे, जे वेळेच्या पूर्णतेत आहे. तारणाच्या योजनेत प्रथमच आणि परमेश्वराच्या आत्म्याने तिला तयार केल्यामुळे, पवित्र पित्याला राहण्याची जागा सापडली जिथे त्याचा प्रिय पुत्र आणि त्याचा पवित्र आत्मा लोकांमध्ये राहू शकतो.  त्यामुळे पवित्र देऊळमातेने ज्ञानग्रंथ ह्या पुस्तकाचे चिंतन करताना मरिया मातेचा संबंध दिला आहे. देऊळमातेने आपल्या उपासनेमध्ये पवित्र मरियेला 'ज्ञानाचे आसन' म्हणून प्रतिनिधित्व व प्रसिद्धी दिली आहे.  - CCC, कॅथोलिक चर्चचा कॅटेसिझम ७२१

 

नवीन वर्षाची सुरवात करीत असताना, पवित्र देऊळमाता, मरीया देवमाता, हा सण साजरा करते. ह्या जगात आपण पाहतो की, प्रत्येक प्रसिद्ध व्यक्तीची एक आई असते. प्रत्येक व्यक्ती असे म्हणू शकते की मला माझी आई आहे आणि माझी आई सर्वांच्या आईपेक्षा चांगली आहे. म्हणूनच, कोणत्याही महापुरुषांच्या मातांबद्दल फार थोडेसे लिहिले जाते, कारण प्रत्येक आईला तिच्या मुलाने सर्वोत्तम आई मानले होते. जर माता मरिया फक्त दुसऱ्या पुरुषाची आई असती, तर ती आमची देखील आई होऊ शकत नाही, कारण देहाचे संबंध खूप अनन्य आहेत. देह फक्त एक आई असण्यासाठी परवानगी देते. पण आत्मा दुसऱ्या आईला परवानगी देतो. मरिया माता ही देवाची आई असल्याने, ती प्रत्येकाची आई देखील आहे, ज्यांचे तिच्या पुत्राने तारण केले आहे.

 

आपल्या इतर ख्रिश्चन बंधू आणि बहिणींना, आपण माता मरियेला देवाची आई म्हणतो हे समजणे फार कठीण जाते. आणि असे का हे आपण समजू शकतो, कारण एखादी व्यक्ती देवाची आई कशी काय असू शकते? त्यांच्या मते, परमेश्वराने सर्व काही निर्माण केले आहे, म्हणून तो विश्वाचा निर्माता आहे. जर आपण म्हणतो की माता मरिया  ही देवाची आई आहे, याचा अर्थ तिने देव निर्माण केला, याचा अर्थ ती देवापेक्षा मोठी आहे. त्यामुळे त्यांच्यासाठी हा एक धक्कादायक प्रकार आहे. आपण समजून घेतले पाहिजे, येथे मुद्दा माता मरियाबद्दल नाही, तर आपल्या प्रभु येशू ख्रिस्ताच्या देवत्वाचा आहे. सुरुवातीच्या शतकांमध्ये, लोकांना प्रभू येशू ख्रिस्ताच्या व्यक्तीला समजून घेण्यात आणि जाणून घेण्यात अनेक शंका आणि अडचणी होत्या. त्यापैकी काहींच्या मते, प्रभू येशू त्याच्या बाप्तिस्म्याच्या वेळी दैवी बनला, काहींच्या मते, तो कानाच्या चमत्कारानंतर दैवी झाला, किंवा काहींच्या मते, केवळ त्याच्या दुःख आणि मृत्यूच्या वेळी येशू दैवी झाला. कारण पवित्र शुभवर्तमान आपल्या अनेक वेळेला सांगते की प्रभू येशूला भूक व तहान  लागली, किंवा येशूला राग आला, किंवा येशूला कळवळा आला व तो रडला. ह्या गोष्टी नमूद करतात की प्रभू येशू आपल्यासारखा मनुष्य होता व त्यालाही आपल्यासारख्या भावना व संवेदना होत्या. तसेच पवित्र शुभवर्तमान असेही नमूद करते की प्रभू येशूने चमत्कार केले, त्याने आजारी लोकांना बरे केले व मृतांना पुन्हा जिवंत केले व तो स्वतः मरणानंतर चाळीस दिवसानंतर पुन्हा उठला. त्यामुळे तो दैवी होता.   त्यामुळे येशू मानव होता की दैवी हे समजण्याची समस्या होती, काहींच्या मते तो अर्धा मानव होता, अर्धा दैवी होता. किंवा कधी मानव तर कधी दैवी होता.

 

येशू कोण होता हे समजून घेण्यासाठी अनेक मतप्रवाह सुरु होते. तसेच अनेक पाखंडी व चुकीच्या शिकवणीला सुरुवात झाली. त्यावेळेस तथाकथित दत्तकवादी (Adoptionists) होते ज्यांचा असा विश्वास होता की ख्रिस्त हा केवळ माणूस होता, परंतु जन्मानंतर देवाने त्याला आपला मुलगा म्हणून दत्तक घेतले. म्हणजेच बालपणापासून येशू हा दैवी नव्हता. तसेच तेथे युटिचियन(Eutychians) होते, ज्यांनी येशूचा मानवी स्वभाव नाकारला आणि म्हणून मरीयेला येशूला जगात आणण्यासाठी केवळ साधन म्हणून बनवले, किंवा तसेच डॉसेटिस्ट (Docetists) होते ज्यांनी असे मानले की ख्रिस्त फक्त प्रकट झाला आणि तो वास्तविक नाही. कॉन्स्टँटिनोपलच्या पाचव्या शतकातील बिशप नेस्टोरियसच्या नावावरून, नेस्टोरियनवाद (Nestorians) हा मोठा पाखंडी मतप्रवाह  होता ज्याने अखेरीस 451 मध्ये चाल्सेडॉनच्या परिषदेमध्ये ख्रिस्ताच्या व्यक्तीबद्दल चर्चच्या निश्चित प्रतिसादाला जन्म दिला. नेस्टोरियन ह्या पाखंडी लोकांनी केवळ ख्रिस्तामध्ये दोन भिन्न स्वभावच नव्हे तर दोन भिन्न व्यक्तींचीही कबुली दिली व प्रचार केला. नेस्टोरियसच्या मते, येशू दोन व्यक्तींचे मिलन आहे, एक मानवी व्यक्ती आणि एक दैवी व्यक्ती. या पाखंडी मताने मरीयेला फक्त येशूच्या मानवी स्वभावाला जन्म दिला. पाखंडी मताचा संस्थापक, नेस्टोरियस, मरीयेला “देवाची आई” म्हणू इच्छित नव्हते तर त्याऐवजी तिला “ख्रिस्ताची आई” म्हणू इच्छित होते. थोडक्यात, पाखंडी लोकांनी असे मानले की येशू खरोखर दोन स्वतंत्र व्यक्ती होता आणि केवळ मानवी येशू मरीयेच्या गर्भात होता. जर ते खरे असेल, तर येशू गर्भात असताना देवाचा अवतार नव्हता. दुसऱ्या शब्दांत, नेस्टोरियसचा असा विश्वास होता की हे संघटन असे नाही की आपण असे म्हणू शकतो की येशूची मानवता खरोखर देवाच्या पुत्राची आहे. त्याऐवजी, ते केवळ मानवी व्यक्तीचे आहे. जेव्हा ख्रिस्त मरण पावला, तेव्हा देवाचा अवतारी पुत्र त्याच्या मानवी स्वभावानुसार दुःख सहन करत नव्हता; ती मरण पावलेली मानवी व्यक्ती होती. जेव्हा ख्रिस्ताने चमत्कार केला, तेव्हा देवाच्या अवतारी पुत्राने त्याच्या दैवी स्वभावानुसार त्याची शक्ती प्रकट केली नाही; हा दैवी व्यक्ती होता जो येशूमधील मानवी व्यक्तीपासून स्वतंत्रपणे कार्य करतो. थोडक्यात नेस्टोरियनने असे म्हटले की येशूमध्ये दोन विभिन्न व्यक्ती आहेत त्यामुळे मरीयेला देवाची माता न म्हणता, येशू ज्यामध्ये मनुष्य आहे त्याची माता म्हणून म्हटलं पाहिजे. ह्याचा अर्थ की पवित्र मरीया ही ‘देव वाहक (Theotokos) नसून’, ख्रिस्त वाहक (Christotokos) आहे असे म्हटले पाहिजे. हा आपल्या ख्रिस्ती विश्वासापासून विसंगत घेतलेला मतप्रवाह होता. पुढे ह्या मताविरोधात, ख्रिस्ती विश्वास प्रकट करण्यात आला. संत  सिरिलने नेस्टोरियसच्या विरोधात वारंवार असा युक्तिवाद केला की ख्रिस्तातील दोन स्वभाव “विभाजन न करता” आणि “विभक्त न होता” एकत्र आहेत. व ख्रिस्ती विश्वास हा आहे की ज्याप्रमाणे प्रभू येशू हा देव आहे, व पिता व पवित्र आत्म्यामध्ये त्रैक्य आहे, त्याअर्थी पवित्र मरीया देवमाता आहे.

 

मरीया मातेला समजून घेण्याची गुरुकिल्ली ही आहे: आपण मरीया मातेपासून सुरुवात करत नाही. आपण प्रभू येशू ख्रिस्त जिवंत देवाचा पुत्र यापासून सुरुवात करतो. आपण त्याच्याबद्दल जितका कमी विचार करतो, तितकाच कमी त्याच्या मातेचा विचार करतो.  आपण प्रभू येशू ख्रिस्ताबद्दल  जितका जास्त विचार करतो, व आपण त्याच्या देवत्वाची पूजा करतो, तितकेच आपण मरिया मातेच्या मातृत्वाची आठवण करतो व तिचा आदर करतो. आपण जर नीट पाहिलं तर आपल्याला आढळेल की असे कधीही सापडणार नाही, की जो कोणी आपला प्रभु येशू ख्रिस्तावर दैवी तारणहार म्हणून प्रेम करतो तो मरीया मातेला नापसंत करतो. ज्यांना माता मरियेची  कोणतीही भक्ती किंवा नोव्हेंना आवडत नाही ते असे लोक आहेत जे प्रभू येशूचे देवत्व नाकारतात किंवा ज्यांना नरक, घटस्फोट आणि न्याय याविषयी तो म्हणतो त्याबद्दल आपल्या प्रभूमध्ये दोष आढळतो. आपल्या  प्रभू येशूच्या कारणामुळे मरीयाला विशेष लक्ष दिले जाते, त्यामुळे ती म्हणते की, “कारण प्रभूने आपल्या सेवकावर कृपादृष्टी केली आहे. या दिवसापासून सर्व पिढ्या मला धन्य म्हणतील: सर्वशक्तिमान प्रभूने माझ्यासाठी महान गोष्टी केल्या आहेत.”

 

तिचा पवित्र पुत्रच मरीया मातेच्या मातृत्वाला इतरांपासून वेगळा बनवतो. ती सर्व मातांपासून वेगळी व विशेष आहे, कारण तिचा पुत्र आपल्या सर्वांपेक्षा वेगळा व विशेष आहे. एका शाळेत, एक कॅथलिक विद्यार्थी वर्गात मरीया मातेच्या महानतेबद्दल बोलत होता. त्याला पाहून शिक्षकाने त्याला विचारले, “पण तू तिची इतकी स्तुती का करतोस? ती तुझ्यासाठी तुझ्या आईपेक्षा आणि माझ्यासाठी माझ्या आईपेक्षा वेगळी नाही. सर्व माता सारख्याच असतात.” त्या मुलाने थोडा वेळ विचार केला आणि म्हणाला, “हो तुमचं बरोबर आहे, ती माझ्या आईपेक्षा किंवा तुमच्या आईपेक्षा वेगळी नाही, परंतु मुलांमध्ये फरक आहे, तिचा मुलगा आपला प्रभु येशू ख्रिस्त आणि आपल्यामध्ये खूप फरक आहे.”

 

मरीया माता ही खाजगी व्यक्ती नाही, कारण तिचा मुलगा खाजगी जीवन जगण्यासाठी आला नाही. तो सर्वांच्या उद्धारासाठी जगायला आणि मरायला ह्या धरतीवर आला. आम्ही मरिया मातेला वेगळे व विशेष बनवत नाही, आम्हाला ती इतरांपेक्षा वेगळी व विशेष आढळते. आपण मरिया मातेला निवडले नाही, परंतु देवाने तिला निवडले. आपण तिला कृपेने भरलेली असे म्हणू लागलो नाही, देवाने तिला “कृपेने पूर्ण” असे संबोधले. मरीया माता  देवाची आई आहे, कारण तिचा मुलगा प्रभू येशू खरा जिवंत देव आहे. संत लूकच्या शुभवर्तमानात आपण ऐकतो की, "अलीशिबा पवित्र आत्म्याने भरुन गेली. ती मोठ्या आवाजात बोलली, “सर्व स्त्रियांमध्ये तू अधिक धन्य आहेस, तुझ्या पोटचे फळ धन्य आहे. परंतु माझ्या बाबतीत अशी कोणती गोष्ट घडली की माझ्या प्रभूच्या आईने माझ्याकडे यावे?"

 

मरीया माता ही देऊळमातेची आई आणि आदर्श आहे, जी विश्वासाने दैवी वचन प्राप्त करते आणि स्वत:ला "चांगली माती" म्हणून देवाला अर्पण करते ज्यामध्ये तो त्याचे तारणाचे रहस्य साध्य करू शकतो. पोप बेनेडिक्ट सोळावे त्यांच्या प्रवचनात  म्हणाले की, ‘देवाची आई ही परमेश्वराने आपल्याला दिलेल्या आशीर्वादांपैकी पहिली आहे आणि तीच आशीर्वाद धारण करते; ती अशी  स्त्री आहे जिने येशूला स्वतःमध्ये घेतले आणि संपूर्ण मानवी कुटुंबासाठी त्याला पुढे आणले.’ 

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे पवित्र देवामाते, आम्हासाठी विनंती कर. 

१. ख्रिस्त सभेचे पोप महाशय, सर्व बिशप्स, धर्मगुरू व व्रतस्थ जे ख्रिस्ताच्या मळ्यात कार्य करत आहेत त्यांची श्रद्धा बळकट व्हावी व इतरांची श्रद्धा त्यांनी बळकट करावी म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

२. हे नवीन वर्ष २०२३ आपल्या सर्वांना सुखा-समाधानाचे, आनंदाचे, भरभराटीचे व चागल्या आरोग्याचे जावो म्हणून आपण मारिया मातेसह प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

३. ह्या वर्षी आपल्या सर्वांना चांगले हवामान मिळावे व सर्व शेतीबागा पिकांनी व फळा-फुलांनी बहरून याव्यात म्हणून आपण प्रार्थना करूया. 

४. सर्व स्थानिक कार्यकर्त्यांनी शांतता व न्यायासाठी एकत्र यावे तसेच संपूर्ण जगात शांतता पसरविण्यासाठी प्रयत्न करावेत म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

५. थोडा वेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक आणि कौटुंबिक गरजा प्रभूचरणी मांडूया.

 

                                    Reflection for the 

Feast of the Holy Family (29/12/2024) 

By Fr. Gilbert Fernandes.

दिनांक: २९/१२/२०२४

पहिले वाचन: १शमुवेल १:२०-२२,२४-२८ / बेनसिरा ३:२-६, १२-१४

दुसरे वाचन: योहानाचे पहिले पत्र ३:१-२, २१-२४ / कलस्सेकरांस पत्र ३:१२-२१

शुभवर्तमान: लूक २:४१-५२

पवित्र कुटुंबाचा सण

प्रस्तावना:

आज आपण “पवित्र कुटुंबाचा सण” साजरा करीत आहोत. हा सण विशेषकरून योसेफ, मरिया, आणि येशू यांच्या जीवनावर आधारलेला आहे. कारण ह्या कुटुंबाने सदैव देवाच्या सानिध्यात राहून देवाच्या योजनेप्रमाणे जीवन जगून आपलं कुटुंब पवित्र केले.

आजच्या पहिल्या वाचनात, जो परमेश्वराचा मान व सन्मान करतो तो आई-वडिलांचा आदर व सेवा करतो असे सांगितले आहे. आजच्या दुसऱ्या वाचनात संत पौल आपल्या कुटुंबजीवनाची इमारत प्रेम, विश्वास, करुणा, दयाळूपणा, नम्रता, सौम्यता, धीर, क्षमाशीलता, शांती, प्रार्थना या मूल्यांच्या भक्कम पायावर उभारण्यास आवाहन करत आहे.

आजच्या या सणाच्या दिवशी पवित्र देऊळमाता नाझारेथच्या पवित्र कुटुंबाचा आदर्श आपल्याला आपल्या कुटुंबजीवनात घेण्यास आमंत्रण आणि पाचारण देत आहे. जेव्हा आपण पवित्र शुभवर्तमानच्या शिकवणीप्रमाणे आणि पवित्र कुटुंबाच्या आदर्शाप्रमाणे आपलं कुटुंब घडवण्याचा आणि आपलं कुटुंबजीवन जगण्याचा प्रयत्न करतो, तेव्हा आपल्या कुटुंबाचे पवित्रीकरण होते आणि आपलं कुटुंब हे ख्रिस्ताची शिकवणूक आणि मूल्ये आपल्या जीवनात पाळणारी स्थानिक ख्रिस्तसभा बनते. आज आपण आपल्या कुटुंबासाठी आणि सर्व ख्रिस्ती कुटुंबांसाठी खास प्रार्थना करूया आणि सर्व कुटुंबे नाझरेथच्या पवित्र कुटुंबाप्रमाणे प्रेम, दया, क्षमा, शांती आणि प्रार्थना या मूल्यांची घरे बनावीत म्हणून परमेश्वराची कृपा मागूया.

मनन-चिंतन:

‘पवित्र कुटुंबाचा सण’ हा ‘कुटुंबांचा’ दिवस आहे. हा दिवस आहे कुटुंबातील प्रत्येक व्यक्तीचा. हा दिवस आहे कुटुंबातील प्रत्येक माणसाचे, मोठया मनाने कौतुक व अभिनंदन करण्याचा. कुटुंबात आजी-आजोबा, आई-वडील, मुले, नातेवाईक असतात. त्यांच्या कष्टांमुळे, त्यागामुळे व प्रेमामुळे कुटुंबातील प्रत्येकाचे जीवन सुखरूप बनत असते. म्हणूनच संत योहान म्हणतात, ‘आपण देवाची मुले आहोत आणि हे देवाने आपणाला दिलेले प्रीतीदान आहे’. हेच प्रीतीदान टिकवून ठेवण्यासाठी देव आपल्याला त्याच्या आज्ञा सांभाळण्यासाठी सांगतो. 

आज आपला समाज, आपलं जग आणि आपलं जीवन हे वेगाने बदलत आहे. आणि कुटुंब-जीवनसुद्धा या प्रचंड अशा बदलाला अपवाद नाही. बदलती जीवनपद्धती, व्यवसायामधील स्पर्धा आणि त्यामुळे वाढलेला कामाचा व्याप, अभ्यासाचा भार आणि त्याबरोबरच मोबाईल, संगणक, फेसबुक, व्हॉट्सऍप, इंस्टाग्राम, टिंडर, ट्विटर, यूट्यूबसारखी सोशल मिडिया किंव्हा सामाजिक माध्यमे अशा सर्व कारणीभूत घटकांमुळे कुटुंबाचे सदस्य हे वास्तवापेक्षा व्हर्च्युअल किंव्हा आभासी जगाशी जास्त जोडलेले असतात. त्यामुळे त्यांना कुटुंबात एकत्र येऊन प्रीतिभोजन करण्यास किंव्हा एकमेकांबरोबर मनमोकळेपणाने वार्तालाप करण्यास फारच कमी संधी आणि वेळ मिळत असतो. अशामुळे कौटुंबिक जीवनात प्रेम, जिव्हाळा आणि ऐक्य वाढीस लागण्याऐवजी तणाव, अनादर आणि दुरावा निर्माण होतो.

आजच्या सणाच्या दिवशी पवित्र देऊळमाता आपल्याला पारंपारिक कुटुंबाहून फारच वेगळ्या आणि आधुनिक जीवनपद्धती अंगिकारणाऱ्या कुटुंबांचा निषेध किंव्हा अशा लोकांची निर्भत्सना करावयास सांगत नाही आणि अशा कुटुंबांचे दोष काढण्यास सांगत नाही. कारण ते आपलं या जगातील मिशनकार्य नाही आणि तसं करण्याचा आपल्याला अधिकारसुद्धा नाही. त्याऐवजी इतरांप्रती प्रेम, मान-सन्मान आणि निस्वार्थी सेवेची भावना बाळगून त्याप्रमाणे जीवन जगण्यास आपल्याला या जगात पाठवण्यात आलेलं आहे.

सर्व कुटुंबांनी पवित्र कुटुंबाचा आदर्श आपल्या डोळ्यासमोर ठेऊन चांगले कौटुंबिक जीवन जगावे. योसेफाने चांगले जीवन जगून एका चांगल्या वडिलाची भूमिका चोखपणे बजावली. त्याने साधं सुताराचं काम करून, काबाडकष्ट करून, आपल्या कुटुंबाला म्हणजेच मरिया व येशूला साभाळून त्यांचे पालनपोषण केले. योसेफाने देवाच्या आज्ञाचे तंतोतंत पालन करून, मरियेशी तो प्रामाणिक राहिला. जर आम्ही देवाने दिलेले कार्य प्रामाणिकपणे किंवा विश्वासाने पार पाडले तर खरोखरच देवाचा आशिर्वाद आम्हावर राहील.

संत बहिणाबाई चौधरी म्हणतात, ‘अरे संसार संसार, जसा तवा चुलीवर, आधी हाताला चटके मग मिळते भाकर.’ हे बहिणाबाईंचे शब्द आईच्या जीवनाला साजेसे व योग्य आहेत. ‘आईचे काळीज’ ह्या चित्रपटामध्ये मुलगा आपल्या खडूस, क्रूर व लोभी पत्नीला हवं असलेल आईच काळीज तो तिचा खून करून, त्याच्या पत्नीला देतो. आईचा खून करून मुलगा तिचे काळीज घेऊन बायकोला द्यायला जात असता, तो वाटेवर पडतो आणि लगेच हळूच ‘हृद्यातून’ आईचा आवाज येतो, ‘बाळा तुला लागलं का?’ हे खरोखर सत्य आहे. आई म्हणजे माया. आईचे घरातील प्रत्येक व्यक्तींवर अपार प्रेम व माया असते. मरियेने देवाच्या पुत्राला जन्म देऊन त्याचे जीवन फलद्रूप केले. येशूच्या जन्मापासून ते मरेपर्यंत ती त्याच्या सोबत राहिली. त्याच्या सुखात तसेच दुःखातही सहभागी झाली. मरियेने सदैव नम्रतेचे, शांतीचे व एकोप्याचे जीवन जगुन, योसेफाला विश्वासू राहिली. याप्रकारे देवाने सोपविलेले कार्य मरीयेने सुद्धा निष्ठेने पार पाडले. तिच्या सारखे पवित्र जीवन जगण्यासाठी देव आपणास आज बोलावीत आहे. आपले कौटुंबिक जीवन सुखरूप आणि सार्वकालिक जीवनात सहभागी होण्यासाठी आपल्याला येशूच्या आईचे मन जोपासण्याची अत्यंत गरज आहे.

एक सुखी, आनंदी आणि आदर्श कुटुंब घडवणे किंव्हा निर्माण करणे हे कुंभाराच्या कामाइतके सोपे नसते. कुंभार मातीच्या गोळ्याला आकार देऊन घडवत असतो. परंतु कुटुंबामध्ये आईवडील रक्तामांसाच्या जिवंत गोळ्यावर चांगले संस्कार घडवून त्या जीवनाला आकार देत असतात. आणि हे सोपे नाही. ज्याप्रमाणे नाझरेथच्या पवित्र कुटुंबात कठीण परिस्थितींचा, संकटांचा अभाव नव्हता, त्याचप्रमाणे आपल्या जीवनातसुद्धा आपलं श्रद्धेचं जीवन जगताना अनेक अडचणी आणि समस्या येऊ शकतात, किंबहुना येतात. अनेक वेळा असमंजसपणा, अहंकार, अक्षमाशीलता, संवादाचा अभाव अशा गोष्टींमुळे कुटुंबांमध्ये तणाव निर्माण होत असतो, कुटुंब जीवनाची इमारत मोडकळीस येते. अशा वेळेला आपण परमेश्वररूपी शिल्पकाराला आपल्या कुटूंबरूपी इमारतीच्या नूतनीकरणाचा ताबा दिला पाहिजे. तो आपल्या विस्कटलेल्या जीवनाची त्याच्या पवित्र शब्दांद्वारे, त्याच्या कृपेद्वारे आणि त्याच्या पवित्र आत्म्याद्वारे योग्य ती डागडुजी करून आपली इमारत पुन्हा राहण्यायोग्य आणि टिकावू करील. फक्त आपण त्याला मरीया आणि योसेफाप्रमाणे आपल्या कुटुंबजीवनात प्रवेश दिला पाहिजे आणि त्याच्या पवित्र शब्दातूनच आपण सुखी आणि यशस्वी कुटुंबजीवनाचे धडे घेतले पाहिजेत.

आज आपण आपलं संपूर्ण जीवन परमेश्वराच्या चरणी ठेऊया. आपल्या कौटुंबिक व आध्यात्मिक जीवनाच्या उन्नतीसाठी व भरभरासाठी देवाजवळ त्याची कृपा व सामर्थ्य मागुया.

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे पवित्र कुटुंबा, आंम्हासाठी मध्यस्थी कर.

१. आपले परमगुरुस्वामी, कार्डीनल्स, सर्व महागुरू, धर्मगुरू, धर्मभगिनी-धर्मबंधू ह्यांच्यावर व त्यांच्या कार्यावर प्रभूचा आशीर्वाद असावा, तसेच त्यांच्या कार्याद्वारे त्यांनी लोकांना एक पवित्र कुटुंब उभारण्यास मदत करावी म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

२. आपल्या प्रत्येकांच्या कुटुंबात शांती, प्रेम, ऐक्य सतत नांदावे व आपल्या त्यागमय जीवनातून एका सुखी आणि समृद्ध कुटुंबाचा अनुभव सदोदित आपणास मिळावा म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

३. जी कुटुंबे अनैतिक वागणूक, गैरसमज अशा कारणांमुळे उध्वस्त झाली आहेत, अशांना पवित्र कुटुंबाचे मार्गदर्शन लाभून त्यांना समजूतदारपणाचे, शांतीचे व प्रेमाचे वरदान लाभावे म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

४. आपल्या वृद्ध आईवडिलांना, आजी-आजोबांना आपल्या प्रेमाचे, मायेचे व करुणेचे छत्र लाभून त्यांना आनंदी ठेवण्यास परमेश्वराने आपणास कृपा द्यावी म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

५. आपल्या कुटुंबातील सर्व आजारी व्यक्तींना परमेश्वराने त्याच्या कृपेच्या स्पर्शाने बरे करावे आणि त्यांना निरोगी आणि निरामय आयुष्य द्यावे म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

६. आपल्या कुटुंबातील ज्या व्यक्ती मरण पावलेल्या आहेत. त्यांना परमेश्वराच्या स्वर्गीय नंदनवनात चिरंतन शांती लाभावी म्हणून आपण प्रार्थना करू या.

७. आता आपण थोडा वेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक, कौटुंबिक आणि सामाजिक हेतूंसाठी प्रार्थना करू या.  

 Reflection for the Solemnity of the Nativity of the Lord (25/12/2024) By Fr. Rakesh Ghavtya.

ख्रिस्त जयंती – नाताळ

(सकाळची मिस्सा)

दिनांक: २५/१२/२०२४.

पहिले वाचन: यशया ५२:७-१०.

दुसरे वाचन: इब्री. १:१-६.

शुभवर्तमान: योहान १:१-१८.

प्रस्तावना

आजचा हा दिवस आम्हा प्रत्येकांसाठी आनंदाचा व हर्षाचा आहे.  कारण आज आपण "नाताळ" म्हणजे प्रभू येशूच्या जन्माचा दिवस साजरा करत आहोत.  आजच्या उपासनेद्वारे देवाच्या शब्दाला प्राधान्य देण्यास, आम्हा प्रत्येकाला पाचारण करण्यात येत आहे.  कारण "शब्द देही झाला व  आम्हामध्ये राहिला.  हाच  शब्द धरतीवर अवतरला.  शब्द मानव झाला आणि आम्हामध्ये राहिला व आम्हाबरोबर आहे."

आजच्या पहिल्या वाचनात यशया  संदेष्टा  सांगत आहे की, परमेश्वर आपल्या शब्दाने सगळ्या लोकांचे सात्वन करतो व या परमेश्वराची हीच इच्छा आहे की, सर्वांचे तारण व्हावे.

दुसऱ्या वाचनात इब्री लोकास पत्रात असे नमूद करण्यात आले आहे की, देव प्राचीनकाळी संदेष्टाच्याद्वारे बोलला.  पण या काळात तो आपल्या पुत्राच्याद्वारे बोलत आहे.  त्यासाठी देवाने आपल्या पुत्राला या भूतलावर सर्वांचे तारण करावयास पाठवले व त्याला देवदूतांपेक्षा  श्रेष्ठ नेमिले आहे.

आजच्या शुभवर्तमानात आपण ऐकतो की, प्रारंभी शब्द होता, शब्द देवासह होता आणि शब्द देव होता. आजच्या पवित्र मिस्साबलिदानात सहभाग घेताना, प्रभू येशूच्या जन्माचा आनंद सर्वत्र पसरूया व देवाच्या शब्दाचा गौरव व महिमा सर्वत्र वर्णूया.

 

मनन चिंतन

"ईश्वराचा शब्द झाला माणूस

जणामध्ये वास त्याने केला"

देव मानव होणे, देवाने मानवी रूप धारण करणे व आम्हाबरोबर राहणे हाच नाताळचा खरा अर्थ आहे.  जगाचा तारणारा प्रभू येशू संपूर्ण मानव जातीचे तारण करण्यासाठी गाईच्या गोठ्यात एका अजाण, असहाय्य  व गरीब बाळकांच्या रुपात जन्माला आला.  यावरून आपल्याला देवाने मानवावर केलेले अस्सीम प्रेम प्रगट होते.

उत्पत्तीच्या पुस्तकात अध्याय १ मध्ये आपण ऐकतो की, देव बोलला आणि संपूर्ण विश्वाची निर्मिती झाली.  म्हणजेच देवाच्या सजीव व कार्यशील शब्दाने सर्व काही उत्पन्न झाले. इब्री लोकास पत्रात याविषयी सांगण्यात आले आहे की, "देवाचे वचन सजीव, सक्रिय, कोणत्याही दुधारी तरवारीपेक्षा तीक्ष्ण असून जीव व आत्मा, सांधे व मज्जा यांना भेदून आरपार जाणारे आणि मनातील विचार व हेतू ह्यांचे परीक्षक असे आहे.  (इब्री ४:१२)

हाच देवाचा शब्द प्रारंभ पासून देवासह होता व शब्द देव होता.  त्यामुळे हा शब्द देह धारण करून आम्हांमध्ये वस्ती करत आहे.  या दैवी शब्दाला जर आम्ही आमच्या अंतकरणात योग्य जागा तयार केली तर, आपले संपूर्ण जीवन प्रकाशमय होईल.  आज गरज आहे या शब्दाला जाणण्याची व पाळण्याची की त्याद्वारे आमच्या स्वभावात, वर्तुणूकीत आणि वागणुकीत बदल दिसून येऊन आपले शब्द इतरांना प्रेरणाद्वारे ठरतील.

आज जन्माला आलेला देवाचा शब्द प्रभू येशू आपल्याला चांगले आणि वाईट, योग्य आणि अयोग्य, खरे आणि खोटे यामधून निवडण्यास मदत करतो.  हाच देवाचा शब्द आम्हाला सुद्धा जीवनात अचूक शब्द वापरण्यास सुसंवाद साधण्यास व आपले चांगले नातेसंबंध जोडण्यास आमंत्रण करत आहे. 

एकदा एका शिल्पकाराने सुंदर अशी मूर्ती तयार केली व आपल्या मजुराला ती बाजूच्या खोलीत ठेवण्यास सांगितली.  जेव्हा मजुराने ही मूर्ती हातात उचलली तेव्हा शिल्पकार म्हणाला की, ही मूर्ती थोडी ओळी आहे व जडसुद्धा आहे.  त्यामुळे ती नेताना दक्षता घ्यावी, परंतु जेव्हा ही मूर्ती मजुराने आपल्या हातात उचलून बाजूच्या खोलीमध्ये नेण्यास प्रयत्न  करू लागला,  त्यावेळी  ती त्याच्या हातातून पडून, फुटून तिचे अनेक तुकडे जमिनीवर पसरले.  हे पाहून मजुराला भीती वाटली, त्याला वाटले आता या चुकीमुळे त्याच्यावर त्याचे मालक: शिल्पकार रागावतील व  ओरडतील पण ध्येय साधून तो मजूर त्याच्या मालकाकडे गेला व त्याला सर्व हकीकत सांगितली.  हे ऐकून शिल्पकाराने मजुराला काहीही न म्हणता, त्या फुटलेल्या मूर्तीचे सर्व तुकडे उचलून ते जमा केले व पुन्हा मूर्ती जोडून तयार केली. 

हे पाहून त्या मजुराला आश्चर्य वाटले व तो म्हणाला, "मालक जरी ही मूर्ती माझ्याकडून पडली आणि फुटली तरी तुम्ही माझ्यावर रागावले नाहीत, ओरडले नाहीत हे कसे!" तेव्हा शिल्पकाराने त्याच्याकडे पाहून, त्याच्या खांद्यावर हात ठेवून म्हणाला, मला तू महत्त्वाचा आहेस, तुटलेली व फुटलेली मूर्ती जोडता येता, नवीन तयार करता येते, पण शब्दांनी दुख:वलेली व्यक्ती व नाते तोडलेल्या व्यक्तीशी पुन्हा नाते जोडणे, तितके सोपे नसते, तोंडातून निघालेला शब्द पुन्हा परत घेता येत नाही व तुटलेली नाती जोडताना संपूर्ण आयुष्य निघून जाते, म्हणून  शब्द जपून वापरावे, आपल्या शब्दाने इतरांना आधार द्यायला हवा.

म्हणूनच असे म्हटले आहे की,

“शब्द बोलताना शब्दाला धार नको

तर आधार असला पाहिजे.

कारण धार असलेले शब्द मन कापतात

आणि आधार असलेले शब्द मन जिंकतात”.

तसेच आपले नातेसंबंध कायमचे टिकवायचे असेल तर एकमेकांना समजून घेणे व  एकमेकांना सहन करणे गरजेचे आहे.

आज आपल्यामध्ये जन्माला आलेला जगाचा मालक, आम्हा प्रत्येकाला हा संदेश देऊ इच्छित असेल की, आम्ही आपुलकीची भावना बाळगावी, एकमेकांशी सुसंवाद साधून देवाचे प्रेम या भूतलावर चांगले ख्रिस्ती जीवन जगताना अनुभववावे व प्रेमाचे शब्द वापरून, आपले सर्वांचे नातेसंबंध जोडले ठेवावेत.  आजच्या या पवित्र मिस्साबलिदानात सहभाग घेताना तारणाऱ्याकडे हीच कृपा आशीर्वाद मागूया की, आम्हा प्रत्येकांना हा नाताळचा सण साजरा करताना, तुझ्याच अस्तित्वाची जाणीव होवो.

आज आपण आपली अंतकरणे बाळेयेशूच्या निवासासाठी उघडी करून ठेवूया.  म्हणजे आपला बाळयेशू  आमचे तारण करण्यास येऊन आपली ख्रिस्ती श्रद्धेत व विश्वासात वाढ करील व हा नाताळ साजरा करण्यास आम्हाला खरा आनंद लाभेल. 

“नाताळ सणाच्या हार्दिक शुभेच्छा”. 

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना

प्रतिसाद :  “हे प्रभू तुझ्या प्रेमाने आम्हाला भरून टाक.”

१. आपले पोप महाशय फ्रान्सिस सर्व बिशप्स, फादर्स, सिस्टर्स, ब्रदर्स व प्रापंचिक यांना सर्वांना चांगले आरोग्य लाभावे व ईश्वर शब्द प्रकट करताना प्रभुची प्रेरणा लाभावी म्हणून प्रार्थना करूया.

२. सर्व राजकीय व सामाजिक पुढाऱ्यांना प्रभू येशूचा स्पर्श व्हावा की जेणेकरून त्यांना निस्वार्थी सेवा करण्याचे भाग्य लाभावे. म्हणून प्रार्थना करूया.

३. सर्वांच्या कुटुंबामध्ये चांगले नातेसंबंध जोडले जावे व एकमेकांना समजून घेऊन, येशु बाळाच्या जन्माचा आनंद सर्वत्र पसरावा. म्हणून प्रार्थना करूया.

४. ज्या विवाहित जोडप्यांना अजून बाळाची देणगी लाभली नाही, अशांना येशु बाळाने कृपेने भरून, त्यांची इच्छा पूर्ण करावी. म्हणून प्रार्थना करूया.

५. येथे उपस्थित असलेल्या सर्व भाविकांवर देवाच्या प्रेमाचा वर्षाव व्हावा, की त्याद्वारे ख्रिस्ती जीवन जगताना येशु बाळाच्या आदर्श समोर ठेवून, गरजवंतांचे जीवन उज्वल करावे, म्हणून प्रार्थना करूया.

थोडा वेळ शांत राहून, आपल्या सामुदायिक व वैयक्तिक गरजांसाठी प्रयत्न करूया.