उपवास काळातील दुसरा रविवार

दिनांक: ०१/०३/२०१५

पहिले वाचन: उत्पत्ती २२:१-२,९-१३,१५-१८

दुसरे वाचन: रोमकरांस पत्र ८:३१-३५

शुभवर्तमान: मार्क ९: २-१०

प्रस्तावना:

आज आपण प्रायश्चित काळातील दुसऱ्या आठवडयात पदार्पण करत आहोत. आजची उपासना आपल्याला आपला देवावरील असलेला विश्वास दृढ करावयास पाचारीत आहे.

आजच्या पहिल्या वाचनात आपण ऐकतो की, देव अब्राहमला आपल्या एकुलत्या एक पुत्राचा बळी देवास अर्पण करण्यास आज्ञा करतो. ही त्याची परमेश्वरावर असलेल्या श्रद्धेची कसोटी होती. दुसऱ्या वाचनात संत पौल रोमकरांस पत्रात लिहितो कि, परमेश्वराने आपल्या स्वतःच्या एकुलत्या एका पुत्रास मानवकल्याणासाठी अर्पण केले. आणि तो त्याच्या पुत्राद्वारे आपणास सर्व काही देतो. तर शुभवर्तमानात येशूचे त्याच्या तीन शिष्यांसमक्ष झालेल्या रूपांतराचे वर्णन ऐकावयास मिळते.

जीवनाचे सर्व मार्ग ख्रिस्तामध्ये व ख्रिस्तापासून आहेत. ख्रिस्ताची सेवाकार्य करण्यासाठी आपल्याला गरज असलेली प्रेरणा, धैर्य व कृपा सदा मिळत राहावी व आपण आपल्या विश्वासात अधिक दृढ व्हावे म्हणून या मिस्साबलीत विशेष प्रार्थना करूया.

सम्यक विवरण:

पहिले वाचन: उत्पत्ती २२:१-२,९अ,१०-१३,१५-१८

उत्पत्ती पुस्तकातील ही एक अतिशय नाट्यमय घटना आहे. ईश्वरपरीज्ञानाच्या दृष्टीनेही ही घटना महत्वाची आहे. इसाहाकाचे यज्ञार्पण करण्याच्या आज्ञेप्रमाणे अब्राहमने आपल्या मुलाला यज्ञार्पणाच्या जागी जड अंत:करणाने वर नेले. यातील कारुण्य, इसाहाकला यज्ञ पशुसारखे बांधून वेदीवर ठेवताना अब्राहमची झालेली अवस्था, त्याच्या अंत:कानाला होणाऱ्या वेदना आणि अगदी निर्वांणीच्या क्षणी स्वर्गातून हस्तक्षेप होऊन आनंदी आनंद यामुळे या वृतांताला उत्तमपणे सांगितलेली कथा म्हणून मानाचे स्थान मिळाले आहे. पण यापेक्षा महत्वाचे म्हणजे ही अब्राहमच्या विश्वासाची अखेरची सत्वपरीक्षा होती.

अब्राहमच्या दृष्टीने ही वास्तविक देवाची आज्ञा होती आणि ती पाळायची होती. भावनात्मक दृष्टीने आणि ईश्वर विज्ञानाच्या दृष्टीनेही ती अतिशय धक्कादायक आज्ञा होती, कारण आशीर्वादाची सर्व अभिवचने पूर्ण होणे इसाहाकावर अवलंबून होते. एकीकडे अपत्यप्रेम आणि दुसरीकडे देवाचे आज्ञापालन अशा कात्रीत सापडलेल्या अब्राहमला काही सुचेना. काहीही केले तरी दु:ख ठरलेले. पण टप्प्या-टप्प्याने विश्वास व आशा यांचा विजय झाला, भय आणि संशयाचे सावट दूर झाले. अखेर त्याने मुलाचा वध करण्यासाठी सुरा उगारून आपण दुसरा कोणताही विचार, भावनिक बंधन, ध्येय वैगेरे बाजूस करून देवाच्या आज्ञेलाच सर्वस्वी महत्वाची मानतो हे दाखवून दिले आणि त्याचक्षणी त्याची ही कसोटी संपली.

दुसरे वाचन: रोमकरांस पत्र ८:३१ब-३४

     देव आमच्या बरोबर आहे, आम्हाला अनुकूल आहे याचे स्मरण पौलाने पुन्हा एकदा करून दिले आहे. देवाने आपल्यासाठी त्याचा पुत्र दिला आणि त्याद्वारे या जीवनातून पार होण्यासाठी आणि अंतिम तारण प्राप्त होण्यासाठी जे काही आवश्यक आहे ते सर्व आम्हाला उपलब्ध करून दिले. आपल्यावर यथार्थपणे आरोप ठेऊन न्यायासमयी दोषी ठरवण्याचा घाट घालणे कोणालाही शक्य नाही कारण देवानेच आपल्याला निवडले आहे, त्यानेच आपल्याला नीतिमान ठरवले आहे.

शुभवर्तमान: मार्क ९: २-१०

     पेत्र, याकोब व योहान ह्यांना येशूने आपण कसे होतो व पुढे गौरवामध्ये कसे होणार हे प्रत्यक्ष दाखवले. चकचकीत व पांढरीशुभ्र वस्त्रे हे शब्द पवित्र शास्त्रात दिव्यदूत आणि स्वर्गीय व्यक्ती ह्यांच्या संबंधात आढळतात. एलिया आणि मोशे हे दोघेही स्पष्टपणे जुन्या करारातील देवाच्या राज्याचे प्रतिनिधित्व करतात. मोशे इस्त्रायलला नियमशास्त्र देणारा तसेच संदेष्टाही होता. एलिया मसिहाचा, ख्रिस्ताच्या अग्रदूत असणे अपेक्षित होते. एखादा मानव म्हणेल अश्याचप्रकारे पेत्रही त्या वैभव पाहून अचंबित झाला व काहीतरीच बडबडला. त्याच्या या निरर्थक भाषेमध्ये काही सखोल ईश्वर परीज्ञानाचा ठाव पाहण्याचा खटाटोप आपण करू नये. येशू कोण आहे ते त्याला पूर्वीच उमगले होते तरी अद्याप तो त्याला ‘राब्बी’, ‘गुरु’ अगर ‘शिक्षक’ असाच होता. देवाने निवासमंडपामध्ये आपले गौरव दाखवले त्यापूर्वी तो सिनाय पर्वतावर कसा उतरून आला हे बहुदा पेत्राला आठवले असे त्याच्या मंडप शब्दावरून वाटते.

     पण या शास्त्रपाठात पेत्राचे नव्हे तर देवाचे शब्द केंद्रस्थानी आहेत. पुन्हा एकदा यार्देन नदीतील बाप्तिस्माच्यावेळी झाले त्याप्रमाणे देवाने आपल्या प्रिय पुत्राची साक्ष दिली आणि सर्वांना त्याचे ऐकण्यास सांगितले. सीनाय पर्वताप्रमाणे येथेही मेघ हे देवाच्या समक्षतेचे चिन्ह आहे. अचानक मोशे आणि एलिया अदृश्य झाले, एकटा येशूच तीन शिष्यांबरोबर तेथे उरला. येशू मेलेल्यातून पुन्हा परत उठेपर्यंत जे पाहिले ते कोणालाही सांगू नका असे त्यांना निक्षुन सांगितले होते.

           

बोधकथा:

एकदा एका पतीला आपल्या पत्नीला व्यवस्तीत आवाज येतो का हे पहायचे होते. तो आपल्या पत्नीपासून काही अंतरावर उभा राहिला व म्हणाला, “प्रिये, मी काय म्हणतो ते तू ऐकतेस का?” पत्नीकडून काहीही प्रतिक्रिया आली नसल्यामुळे तो थोडा अजून पुढे जातो व परत एकदा तोच प्रश्न विचारतो परंतु पत्नी काहीही बोलत नाही. शेवटी तो त्याच्या पत्नीच्या एकदम मागे उभा राहतो व म्हणतो, “प्रिये,माझं ऐकतेस का?” यावर पत्नी म्हणते, “अरे... तीन वेळा तोच प्रश्न?? मी ऐकत आहे.”- खूपवेळा आपला देवाबारोबारचा संवाद असाच असतो. आपण पडताळत असतो की देव आपली प्रार्थना ऐकत आहे की नाही. तो आपलं ऐकत असतो परंतु देव जे काही म्हणत आहे ते आपण ऐकण्यास सज्ज असले पाहिजे. प्रायश्चित काळ हा आपणासाठी देव आपल्यास काय सांगत आहे हे ऐकण्याची वेळ आहे.

मनन चिंतन:

     येशू पेत्र, याकोब आणि योहान ह्या आपल्या तीन शिष्यांना घेऊन एका ऊंच डोंगरावर गेला आणि तेथे त्यांच्यादेखत येशूचे रुपांतर झाले. आपल्या शिष्यांना येशूने त्याचे दैवत्व पाहण्याची संधी दिली. त्यांचा हा अनुभव त्यांनी लोकांमध्ये अनुभवलेल्या अनुभवापेक्षा आगळावेगळा होता. येशू ख्रिस्ताला एलिया आणि मोशेबरोबर बघून येशूचे शिष्य हर्षभरित झाले होते. त्यांनी तेथे मेघवणी सुद्धा ऐकली; “हा माझा ‘प्रिय पुत्र आहे, ह्याचे तुम्ही ऐका’”. ह्या रहस्यपूर्ण अनुभवाने परिपूर्ण होऊन पेत्र येशूला त्या डोंगरावर राहण्याचे सुचवितो; “गुरुजी, आपण येथे आहोत हे चांगले आहे; तर आम्ही तीन मंडप उभारू, आपणासाठी एक, मोशेसाठी एक व एलीयासाठी एक” (मार्क ९:५).

     परुशी लोक येशूची निंदा-नालस्ती आणि टीका करत आहे हे पेत्राने पहिले होते म्हणून पेत्र येशू ख्रिस्ताला ह्याच डोंगरावरच राहायला हवे असे सुचवित होता. रोजच्या सवयीच्या जीवनातून आणि अशा ह्या लोकसमुदायापासून लांब राहिलेले बरे असे पेत्राला वाटत होते. लोक जे नेहमी इच्छितात तेच इथे पेत्र फक्त व्यक्त करत होता. समाजातील कठीण वास्तविकततेला तोंड देणे हे एक आव्हान आहे. रोजच्या सवयीचे परिशिष्ट जीवन हे लोकांना ताण देण्यासारखे किंवा भार लादण्यासारखे आहे. डोंगर, अरण्य आणि नदीकाठील आश्रमातील शांतमय वातावरण हे कार्यव्यग्र झालेल्या लोकांना विश्रांती घेण्यास मोहित करतात. या अर्थाने आश्रमे आणि प्रार्थनास्थळे एका दृष्टीने श्रीमंतीचे प्रतिके बनतात.

ख्रिस्ताने पळकुटा मार्ग अवलंबला नाही तर लोकांमध्ये प्रत्यक्षात जाऊन त्यांच्या जीवनाचा कायापालट केला. शिष्यांनी इतरांच्या दु:खात आणि जीवन संघर्षात सहभागी होऊन त्याच्यातच देवाला ओळखावे अशी अपेक्षा ख्रिस्त आपल्या शिष्यांकडून करतो. ह्या लोकांमध्येच ख्रिस्ताचे शिष्य देवाशी सख्य साधू शकतात.

येशूच्या तिन्ही शिष्यांनी ख्रिस्ताच्या देवत्वाचा डोंगरावरील अनुभव जरी जवळून अनुभवला असला आणि जरी त्यांना ख्रिस्ताची ओळख इतर अनुभवांमध्ये झाली असली तरी ते ख्रिस्ताचा अनुभव पुठे चालू ठेऊ शकले नाहीत. त्यामुळेच येशूचे शिष्य येशूच्या अटकेवेळी येशूबरोबर राहण्यास अपयशी ठरले. यहुदी लोक मारतील या भीतीने ते येशूला ऐकटे सोडून पळून गेले. डोंगरावरील अनुभवात त्यांनी जी वचनबद्दता आणि उत्सुकता दाखवली होती ती ते कालवरी टेकडीवर आले असता विसरून गेले.

     आपल्या दैनंदिन जीवनात सुद्धा अशा घटना घडत असतात. आपण देवाच्या सहवासात असल्याचे खूप असे अनुभव आपणास अनुभवयास मिळतात. मोजता येणार नाहीत इतक्या वेळेस देवाने आपणास आशीर्वादित केलेले आहे. पेत्र आणि इतर शिष्याप्रमाणे आपणदेखील ख्रिस्ताला विविध प्रसंगी जवळून अनुभवलेले आहे. म्हणून आपण म्हणतो, “आपण येथे आहोत हे चांगले आहे.” आपण तपाद्वारे(retreat) जीवनाचे नूतनीकरणाचे पुष्कळ निश्चय करतो परंतु जेव्हा आपण अडचणींना, समस्यांना आणि वेदनांना सामोरे जातो, तेव्हा त्यांना सामोरे जाण्यास लागणारी इच्छाशक्ती आपल्यात नसते. अशाप्रकारे अडचणीच्या वेळी शिष्यत्वाची परीक्षा घेतली जाते.

येशू आपल्या शिष्यांस देवानुभव घेण्यासाठी पुष्कळ अश्या संध्या देत असतो. हाच देवानुभव आपल्या जीवनात आत्मसात करून येशू ख्रिस्त त्यांना जगात दैनंदिन समस्यांकडे सकारात्मक दृष्टीने पाहावे व इतरांसाठी आदर्श बनण्याची अपेक्षा करतो. आपल्या प्रार्थना आणि देवावरील मनन चिंतन आपाल्याला इतरांच्या जीवनात समरस होण्यास भाग पाडले पाहिजे. प्रार्थनास्थळे ही सामाजिक-बदलीकरणाची माध्यमे बनवीत. ह्या माध्यमांद्वारे समाजातील दृष्ट रुढी नष्ट करुन सामाजिक बदल घडवून आणावा.

   

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे प्रभो तुझ्या लोकांच्या प्रार्थना ऐक.

1. हे सर्वसमर्थ पित्या पोप फ्रान्सीस, सर्व बिशप्स, धर्मगुरू व धर्मभागिनी ह्यांना तुझा आशीर्वाद मिळावा तसेच सर्व धार्मिक कामांमध्ये त्यांना सहाय्य लाभावे म्हणून आम्ही तुजकडे प्रार्थना करतो.
2. हे सर्वांच्या रक्षणकर्त्या प्रभो, जे ख्रिस्ती बांधव तुझ्या नावाखातर मरणोत्तर यातना सोसत आहेत, अश्यांना त्यांचे दु:ख सोसण्यास सहनशक्ती दे, त्याचप्रमाणे अश्या कठीण प्रसंगी आम्ही सर्व ख्रिस्ती बंधु-भगिनींनी एक निष्ठेने व प्रेम भावनेने एकत्र यावे व देवाच्या ऐक्याचे प्रतिक बनावे, म्हणून आम्ही तुला विनवितो तुजकडे प्रार्थितो.
3.  दयाळू प्रभो आजच्या ‘प्रभूरुपांतर’ सणाच्या दिवशी आमच्या हृदयाचे व मनाचे परिवर्तन कर जेणेकरुन ह्या तुझ्या दिव्य पुत्राचे तेजस्वी रूप आमच्या हृदयावर ठसावे व तुझ्या कार्यासाठी आम्ही सदैव झटावे, म्हणून आम्ही तुजकडे प्रार्थितो.
4. सर्वांच्या निर्माणकर्त्या व जीवन देणाऱ्या देवा, जे भुकेले, दुष्काळग्रस्त आहेत अश्यांना तू तुझ्या दानशूर व्यक्तींद्वारे तृप्त कर, व त्यांना तुझ्या प्रेमाचा व करुणेचा अनुभव

5. आता आपण थोडा वेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक, कौटुंबिक व सामाजिक गरजांसाठी प्रार्थना करूया.

                                     

Reflections for the homily by: Allwyn Gonsalves.

उपवास काळातील पहिला रविवार

दिनांक: २२/०२/२०१५.

पहिले वाचन:  उत्पत्ती  ९:८-१५.

दुसरे वाचन: पेत्राचे पहिले पत्र  ३:१८-२२.

शुभवर्तमान: मार्क  १:१२-१५.

''देवाचे राज्य जवळ आले आहे; पश्चाताप करा आणि सुवार्तेवर विश्वास ठेवा''

प्रस्तावना:

ख्रिस्ताठायी जमलेल्या माझ्या प्रिय भाविकांनो, आज पवित्र देऊळमाता उपवास काळातील पहिला रविवार साजरा करीत आहे. आजच्या शुभवर्तमानात आपण ‘पश्चात्ताप करा आणि सुवार्तेवर विश्वास ठेवा’ ही येशूची घोषणा ऐकणार आहोत. येशू आपणाला पश्चात्ताप करायला सांगतो कारण आपण सर्वजण पापी आहोत पण आपण पापात मरणार नाही. कारण येशूने आपल्याला तारण मिळवून दिले आहे, परंतु ते तारण मिळविण्यासाठी आपण पश्चात्ताप केला पाहिजे.

प्रत्येक पाऊलावर मोह येतात, येशू ख्रिस्ताच्या जीवनातसुद्धा मोह आले परंतु त्याने मोहांवर विजय मिळविला. आपल्या जीवनात येणा-या मोहांना सामोरे जाण्यास ख्रिस्त आपणाला देखील शक्ती आणि सामर्थ्य द्यायला तयार आहे. ह्या उपवास काळात आपण येशूच्या अधिकाधिक जवळ जाण्यास प्रयत्न करावे व त्यास लागणारी कृपा आपणास मिळावी म्हणून ह्या पवित्र मिस्साबलीदानात आपण प्रार्थना करूया.

सम्यक विवरण:

पहिले वाचन: उत्पत्ती; ९:८-१५

देवाने जलप्रलायातून नोहा व त्याच्या कुटुंबाचे संरक्षण केल्यामुळे नोहाने देवाचे आभार मानत उपकार स्तुती केली. देवाने त्या उपकार स्तुतीचा स्विकार केला व आश्वासन दिले: ह्यापुढे कधीही मी सर्व सृष्टीचा व प्राणीमात्रांचा समूळ नाश करणार नाही. ह्या कराराचे चिन्ह म्हणून आकाशात मेघ दिसतील, व त्यात धनुष्य दिसेल.

करार हा दोन व्यक्तीमध्ये केला जातो. बायबलमध्ये अश्या प्रकारच्या सात करारांचा उल्लेख केलेला आपणास आढळतो. ह्या सात करारांपैकी चार करार देवाने इस्राएली लोकांबरोबर केले: अब्राहामाबरोबर केलेला करार(उत्पत्ती३:१६-१९), पेलेस्टीनीयांबरोबर केलेला करार (अनुवाद ३०:१-१०), मोशेबरोबर केलेला करार (अनुवाद ११) आणि दाविदाबरोबर केलेला करार(२ शमुवेल ७:८-१६). इतर तीन करार अखिल मानवजातीबरोबर केलेले आहेत: आदमाबरोबर केलेला करार(उत्त्पती३:१६-१९), आजच्या वाचनातील नोहाबरोबर केलेला करार(उत्त्पती ९:८-१५), व यिर्मयामधील नवा करार (यिर्मया ३१:३१-३४).

दुसरे वाचन: पेत्राचे पहिले पत्र; ३:१८-२२

नोहाच्या वेळी असलेल्या अनीतिमान, आज्ञाभंग करणाऱ्या लोकांचा देवाने जालाप्रलयाद्वारे पाडाव केला.ह्या जालाप्रलायावेळी देवाने नोह व त्याच्या कुटुंबियांचे संरक्षण केले. ह्यांचे पाण्यापासून संरक्षण होणे हे आपल्याला ख्रिस्ती बाप्तीस्म्याद्वारे होणाऱ्या तारानासंबंधी आठवण करून देते.

ह्या उताऱ्यात पेत्र बाप्तीस्म्याबद्दलच्या तीन विशेष बाबींचा उल्लेख करतो: १. बाप्तिस्मा म्हणजे केवळ देहाचा मळ धुवून टाकणे नव्हे,तर शुद्ध भावाने देवाचे ऐकणे असे आहे. २. आपला बाप्तिस्मा हा आपल्या सद सद विवेकबुद्धीला केलेली प्रतिज्ञा आहे. ३. आपल्या बाप्तीस्माचा पाया हे येशूचे पुनरुत्थान होय. येशूच्या पुनरुत्थानातील कृपेद्वारे आपण परिपूर्ण होत असतो.

शुभवर्तमान: मार्क; १:१२-१५

     आजच्या शुभवर्तमानात येशूने चाळीस दिवस अरण्यात घालविल्याचे आपण ऐकतो. बायबलमध्ये चाळीस ह्या संख्येला एक विशेष महत्व आहे. व चाळीस ह्या संख्येचा उल्लेख १४६ वेळा केल्याचा आपल्याला आढळतो. सदोम व गमोरा ही शहरे उध्वस्त केली जाऊ नये म्हणून आब्रहम देवाला म्हणाला की, ‘तेथे कदाचित चाळीसच नीतिमान आढळले तर?’(उत्पती १८:२९). नोहाच्या काळात चाळीस दिवस व चाळीस रात्र पावसाने पृथ्वीवर झोड उठविली.(उत्पती ७:१२) मोशे चाळीस वर्ष इजिप्त देशात राहिला तसेच इजिप्त देशातून निर्गमन करत असता, चाळीस वर्ष अरण्यात घालवावे लागले. तसेच मोशे चाळीस दिवस व रात्र सीनाय पर्वतावर होता.(निर्गम २४:१८).योना प्रवक्त्याने चाळीस दिवस निनवे शहरात लोकांनी आपल्या पापांचा पश्चाताप करावा म्हणून प्रबोधन करीत राहिला.(योना ३:४). एलिजा प्रवक्ता होरेब पर्वतावर ४० दिवस अन्न व पाणी न घेता राहिला.आजच्या शुभवर्तमानात ऐकल्याप्रमाणे येशू चाळीस दिवस अरण्यात राहिला.(मार्क १:१३). तसेच येशूचे पुनरुत्थानानंतर चाळीस दिवसाने येशूने आपल्या शिष्यांना दर्शन दिले.

     चाळीस दिवसाचा उल्लेख बहुतेकदा त्या प्रवक्ता अथवा व्यक्तीची परीक्षा घेण्यासाठी किंवा त्याला विशेष कार्यासाठी निवडण्याअगोदर त्याची तयारी करण्यासाठी वापरलेला आहे. एकांतात राहत असताना त्यांची देवाबारोबरची जवळीकता वाढत असल्याचे आपण पाहतो. तसेच हा अनुभव त्यांच्यात पूर्णपणे बदल घडवून आणून त्यांना  देवाचे खरे भक्त बनवतो. येशूसुद्धा आपल्या कार्याला सुरुवात करण्याआगोदर अरण्यात चाळीस दिवस उपास व प्रार्थनेत घालवतो. ह्या चाळीस दिवसात त्याला सैतानाच्या मोहाला सामोरे जावे लागते. येशूविषयी सैतान पूर्णपणे जाणून होता, व त्याला कल्पना होती की , जर येशूने आपले कार्य चालू ठेवले तर त्याच्या अस्तित्वाला धोका निर्माण होईल. तो येशूला मोहात पाडण्याचा प्रयत्न करतो. परंतु येशू त्या मोहावर विजय मिळवून आपल्या कार्याला यशस्वीरीत्या सुरुवात करीत असल्याचे आपण पाहतो.

बोध कथा:

पेरी थॉमसने आपल्या स्वत:च्या जीवनाविषयी एक पुस्तक लिहीले आहे, त्यात तो त्यांच्या जीवनाचे परिवर्तन कसे झाले ह्याविषयी सांगतो. थॉमस हा एक चोर, व्यसनी मनुष्य होता व दुसऱ्याचा खुण करण्यास कसलाच विचार करत नव्हता. पण आता तो एक चांगला ख्रिस्ती व्यक्ती बनला आहे. कारण तो सांगतो की, एक दिवस तुरूंगात आपल्या खोलीत झोपला असताना त्याने विचार केला की, मी माझ्या जीवनाची काय अवस्था करून ठेवली आहे. त्यावेळी त्याला देवाकडे प्रार्थना करावी असे वाटले. परंतु तो काही करू शकला नाही, कारण त्याच्या खोलीत दुसरा एक मुलगा राहत होता. थोड्या वेळानंतर जेव्हा तो मुलगा झोपी गेला, तेव्हा थॉमसने आपल्या जागेवर जाऊ गुडघे टेकले व हात जोडून प्रार्थना केली. त्या प्रार्थनेत त्याने त्याच्या हृद्यातील सर्व आचार-विचार, त्याची स्वप्ने, त्याची आवडी-निवडी, त्याच्या आशा-निराशा, हे सर्व सांगत असताना त्याला रडू कोसळले. ही सर्व प्रार्थना संपतेवेळी त्या मुलाने हळू आवाजात आमेन असे म्हटले. त्यानंतर तो मुलगा व थॉमस ह्यांनी खूप गप्पा केल्या व काही वेळाने थॉमसने, त्याला रात्रीच्या शुभेच्छा देऊन आपल्या जागेवर झोपण्यास गेला, त्यावेळी त्याच्या मनात विचार आले कि देव सदोदीत आपल्या बरोबर असतो, परंतु आपण मात्र देवाबरोबर नसतो. ही छोटी गोष्ट आपल्याला आजच्या शुभवर्तमानाची आठवण करून देते, जेव्हा येशू ख्रिस्त सांगतो की पश्चात्ताप करा व देवाच्या सुवार्तेवर विश्वास ठेवा.

मनन-चिंतन:

१.                  उपवासकाळ हा प्रभू येशूच्या दुःखसहनावर मनन चिंतन करण्याचा काळ आहे. ह्या दिवसात आपण आपल्या पापांबद्दल, दुष्कृत्ये केल्याबद्दल प्रायश्चित करत असतो व आपण पाप मुक्त बनतो. जो शुध्द असतो तो देवाच्या सान्निध्यात वस्ती करत असतो. उपवासकाळात आपली गतपापांबद्दल पापशुध्दी व्हावी इतकेच नव्हे, तर मानवी अंतरात्म्यातील ख्रिस्त जीवनाला पुष्टीही मिळत असते. प्रभू येशूने चाळीस दिवस उपवास केला. ख्रिस्तसभेने प्रभू येशू ख्रिस्ताच्या यातना, दु:ख सहन, मरण व पुनरुत्थानाचे रहस्य साजरे करण्याच्या तयारीला म्हणजेच उपवास काळाला सुरुवात केली आहे. या चाळीस दिवसांच्या उपवासकाळात आपण नव्याने जन्म घेऊन प्रभू ख्रिस्तात पुनरुत्थित होण्याची तयारी करतो. तसेच ह्या काळात आपण अंधारातून प्रकाशाकडे, अज्ञानातून ज्ञानाकडे आणि मृत्यूकडून जीवनाकडे वाटचाल करण्याचा प्रयत्न करत असतो. उपवासकाळात आपण प्रयत्नपूर्वक ईश्वराच्या सानिध्यात राहत असतो, म्हणून उपवासकाळ हा जणू आपल्या आध्यात्मिक जीवनातील वसंत ऋतूच. ह्या काळात आपल्या जीवनाला नवीन आचार विचारांची पालवी फुटू देण्याचा हा संकल्पकाळ. चिंतन करुन आपल्या स्वर्गीय पित्याशी संवाद साधून आपले अंतःकरण मोकळे करण्याचा हा सुवर्णकाळ आहे.

            उपवासकाळात आपण पापाबद्दल पश्चाताप करावा हे आजच्या पवित्र शुभवर्तमानात संत मार्क आपल्याला सांगतो. आपण पश्चातापी अंतःकरणाने प्रायश्चित संस्कार घेतो, कारण मनपरिवर्तन करण्याची पूर्वतयारी म्हणजे पश्चाताप होय. ह्या काळात आपण ऐहिक आनंदाचा त्याग करतो आणि आपल्याजवळ जे काही जास्त आहे व ज्याचा आपण उपयोग करत नाही, ते गरजवंतांना वाटून आपले देवावरील व इतरांवरील प्रेम आणि चांगुलपणा असल्याची आपण दर्शवितो.          

            उपवास हा तपश्चर्येचा फार महत्त्वाचा भाग मानला जातो. कारण एखाद्या कार्यासाठी दृढनिश्चय, परिश्रम, मनन आणि त्रास सहन करण्याची पूर्वतयारी करणे यालाच खरी तपश्चर्या असे म्हणतात. म्हणून उपवासकाळामध्ये पश्चात्तापाची, मनन-चिंतनाची तसेच स्वतंत्र विचारांची आवश्यकता असते. चिंतनाने स्वतंत्र विचार निर्माण होतात. नवनवीन कल्पना सुचतात. आपल्या विचारात स्पष्टता येते. उपवासकाळात दानधर्म करावा, श्रध्देने दान द्यावे. उजव्या हाताने दिलेले दान डाव्या हाताला कळू देऊ नये हेच खरे श्रेष्ठ दान होय. उपवासकाळ ही ख्रिस्त सभेला मिळालेली फार मोठी देणगी आहे. ह्या काळात आपण देवाजवळ व माणसांजवळ येण्याचा प्रयत्न करत असतो. पोप फ्रान्सिस यांनी व्रतस्थांबरोबर एक सुसंवाद साधला होता त्यावेळी ते म्हणाले, ''आपण सर्वच पापी आहोत. पापी लोकांचा स्वीकार होऊ शकतो, परंतु भ्रष्टाचारी लोकांचा स्वीकार होऊ शकत नाही.'' ''Sinners are accepted, but not the corrupt.''

२.                  पाप म्हणजे नक्की काय आहे? प्रत्येक पाप, शिक्षा घेऊन जन्माला येते. मग ते कोणतेही पाप असो, लहान असो किंवा मोठे. पाप जिथे आहे तिथे शिक्षा असते. परमेश्वर पापी मनुष्याला त्याच्या पापांकरिता योग्य ती शिक्षा करतो परंतु त्याच्यावरील प्रीती मात्र कमी होत नाही. म्हणूनच परमेश्वराने मानवांच्या पापांची शिक्षा त्याच्या प्रिय पुत्रालास सहन करावयास लावले. त्याचप्रमाणे पापी माणसाला पश्चात्ताप केल्यावर परमेश्वराकडून क्षमा मिळते, परमेश्वराची दया मिळते, हे देखील दाखवून दिले आहे.

‘पाप’ म्हणजे माणसाने आपल्या स्वतंत्र इच्छेनुसार केलेले कृत्य. देवाची आज्ञा मोडून अगर देवाने निर्मितीव्दारे सृष्टीमध्ये घातलेल्या नियमांचा भंग केल्याने पाप होते. उपवासकाळात उपासनेचा काळ असतो. उपासना म्हणजे देवावर चिंतन, मनन किंवा ध्यान करणे. ह्या काळात प्रभू येशू ख्रिस्त पापी माणसाला तारणाचे वचन देतो. हीच उपवासकाळातील खरी तपश्चर्या होय. कारण स्वर्गात प्रवेश करण्यासाठी पश्चाताप हाच त्याचा खरा मार्ग आहे.

मनुष्य ही देवाची सर्वोत्कृष्ट निर्मिती असली तरी देवाने मानवाला शरीर, मन आणि आत्मा अशा तीन गोष्टी दिलेल्या आहेत. शरीराव्दारे माणूस जगाशी संपर्क साधतो. आपल्या मनाव्दारे तो स्वतःशी सुखसंवाद साधत असतो आणि आपल्या आत्म्याद्वारे तो देवाशी जवळीक साधत असतो. माणसाच्या जीवनात घडणा-या प्रत्येक घटकेचा परिणाम या तिंन्ही पैलूंवर होत असते. ''पाप सोडून प्रभूकडे परत या, त्याच्या सान्निध्यात प्रार्थना करा म्हणजे तुमचे अपराध कमी होतील (बेनसिरा १७:२५).'' म्हणून उपवासकाळात आपण आपल्या पापांचे मूळ कारण शोधले पाहिजे. आपण आपल्या पापांची आठवण केली पाहिजे. आपल्या हातून घडलेल्या पापांबद्दल मनात दुःख व्यक्त केले पाहिजे आणि ह्यापुढे पाप न करण्याचा निश्चय केला पाहिजे. जो शक्तिशाली असून क्षमा करतो आणि गरीब असून विशेषतः उपवासकाळात दानधर्म करतो अशीच माणसे देवाला प्रिय असतात. देव त्यांना पुण्यवान ठरवतो. सत्कार्य आणि दानधर्म यांना उपवासकाळात फार महत्त्व आहे.

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे प्रभो, आम्हांला तुझी कृपा दे.

१. हे प्रभू परमेश्वरा सर्व बिशप्स, धर्मगुरू, धर्मबंधू व धर्मभगिनी यांनी त्यांच्या आचार-विचारातून श्रध्दावंतांपुढे चांगला आदर्श ठेवावा व भाविकांच्या आध्यात्मिक प्रगतीसाठी जिवापाड मेहनत घ्यावी, म्हणून प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

२. आपल्या देशाचा कारभार पाहण्यासाठी जे लोकप्रतिनिधी आपण निवडून दिले आहेत, त्यांनी आपल्या विवेकबुध्दीला जागून सामाजिक बांधिलकीच्या दृष्टिकोनातून जनतेचे प्रश्न सोडवावेत व सर्व जनतेच्या प्रगतीसाठी झटावे, म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

३. दहशतवाद, आतंकवाद व वर्चस्ववाद या जीवघेण्या प्रवृत्तींमुळे जगातील ज्या ज्या राष्ट्रांत तणावाचा व संघर्षाचा भडका उडालेला आहे, तेथे शांतीचे साम्राज्य प्रस्थापित व्हावे, म्हणून आपण प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

४. विविध कारणांमुळे जे बेरोजगार आहेत अशा गरजवंतांना चांगला रोजगार मिळावा व त्यांच्या रोजच्या गरजांची पूर्तता व्हावी, म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

५. थोडा वेळ शांत राहून आपण आपल्या कौटुंबिक व वैयक्तिक हेतूसाठी प्रार्थना करूया.