Reflection for the homily of 26th Sunday in Ordinary Times(27/09/2015) By: Nevil Govind.

सामान्यकाळातील सव्विसावा रविवार

दिनांक: २७/०९/२०१५.

पहिले वाचन: गणना ११: २५-२९.

दुसरे वाचन: याकोबाचे पत्र ५: १-६.

शुभवर्तमान: मार्क ९: ३८-४३, ४५, ४७-४८.

प्रस्तावना:

आज आपण सामान्यकाळातील सव्विसावा रविवार साजरा करीत आहोत. आजची तिन्ही वाचने आपल्याला देवाचे खरे शिष्य बनण्यास पाचारण करीत आहेत.

     पहिल्या वाचनात मोशे आपल्या सेवाकार्यात हातभार लाभावा म्हणून इस्त्राएल लोकांतून सत्तर नेत्यांची निवड करतो. याकोबाचे पत्र ह्यातून घेतलेल्या दुसऱ्या वाचनात धनवानांनी केलेली कामकऱ्यांची पिळवणूक आणि त्यांच्या मजुरीवर चैनबाजी व विलास करणारे धनवान ह्यांच्या जुलुमाचे प्रतिफळ काय असणार ह्याविषयी ऐकतो. तर मार्कलिखित शुभवर्तमानात, येशूने आपल्याला देवाच्या सेवाकार्यात इतरांचे सहकार्य घेऊन एकत्रितपणे कार्य करण्यास सांगितले आहे.

परमेश्वर त्याचे कार्य पुढे चालू ठेवण्यास आम्हा प्रत्येकाला आमंत्रण देत असतो व त्याच्या हाकेला साद देण्याचे स्वातंत्र्यही तो आम्हांला बहाल करत असतो. ख्रिस्ताचे खरे शिष्य बनून त्याचे कार्य करण्यास ईश्वरी प्रेरणा आपणास मिळावी म्हणून आपण ह्या मिस्साबलीदानात प्रार्थना करूया.

सम्यक - विवरण

पहिले वाचन: गणना ११: २५-२९.

     इजिप्त देशात देवाने मोशेला जेव्हा इस्त्राएल लोकांस फारोच्या तावडीतून बाहेर काढण्यास पाचारीले तेव्हा तो एकटाच होता (निर्गम ३:१-१२). मग आता मोशेला सत्तर नेत्यांची गरज का भासली? कारण ज्या लोकांमध्ये मोशे होता त्यांचे पायदळच सहा लाख होते (गणना ११:२१). परमेश्वराने इस्त्राएल लोकांस खाण्यास मान्ना दिला आणि पिण्यास पाणीही दिले तरीही लोक संकटात सापडल्यासारखे मोशेजवळ कुर-कुर करीत होते व रडगाणे गाऊन म्हणत होते, “आम्हांला खावयाला मांस कोण देईल? मिसर देशात आम्हांला मासे फुकट खावयाला मिळत असत त्याची आठवण येते. त्याचप्रमाणे काकड्या, खरबूजे, भाजी, कांदे, लसूण ह्यांचीही आम्हांला आठवण येते. पण आता आमचा जीव सुकून गेला आहे; येथे ह्या मान्न्याशिवाय आमच्या दृष्टीस काहीच पडत नाही”(गणना ११:४ब-६).

     सर्व कुटुंबातील लोक आप-आपल्या तंबूंच्या दाराशी रडताना मोशे पाहतो व परमेश्वरास म्हणतो, “तू आपल्या दासाला दु:ख का देत आहेस? तू ह्या सर्व लोकांचा भार माझ्यावर का घालीत आहेस? ह्या सर्व लोकांना पुरवावयाला मी मांस कोठून आणू? मला एकट्याला ह्या सर्व लोकांचा भार सहन होत नाही; ते मला फारच जड जात आहे. तेव्हा परमेश्वर मोशेला म्हणतो, “तुझ्या माहितीतले इस्त्राएल लोकांचे जे वडील व अंमलदार आहेत त्यांच्यातून सत्तर जणांस निवडून त्यांना दर्शनमंडपापाशी घेऊन ये व तेथे त्यांना तुझ्याबरोबर उभे कर. मग मी मेघात उतरून तेथे तुझ्याशी बोलेन आणि तुझ्यावर असणा-या आत्म्यातून काही घेऊन त्यांच्यावर ठेवीन म्हणजे तुझ्याबरोबर तेही लोकांचा भार वाहतील; मग तुला एकट्यालाच तो वाहवा लागणार नाही” (गणना ११:१०,११,१३-१४,१६-१७).

परमेश्वराने म्हटल्याप्रमाणे, परमेश्वर मेघात उतरुन मोशेशी बोलला आणि त्याच्यावर असणाऱ्या आत्म्यातून काही घेऊन त्याने त्या सत्तर नेत्यांवरठेविला; तेव्हा त्यांच्यावर आत्मा येताच ते संदेश सांगू लागले.

  

दुसरे वाचन: याकोबाचे पत्र ५: १-६.

     संत याकोब आजच्या उताऱ्यात धनवानांस ताकीद देतो आणि म्हणतो की, ‘तुम्हीं केलेल्या कृत्यांचा न्याय केला जाईल व तुम्हीं केलेल्या जुलुमाचे प्रतिफळ तुम्हांस मिळेल. जे क्लेश तुम्हांला होणार आहेत त्याविषयी रडून आकांत करा कारण तुमचे धन नासले आहे, तुमच्या वस्त्रांना कसर लागली आहे. तुमचे सोने व रूपे ह्यांवर गंज चढला आहे आणि त्यांचा तो गंज तुम्हांविरुद्ध साक्ष देत आहे. ज्या कामकऱ्यांनी तुमची शेते कापली त्यांची मजुरी तुम्ही बाकी ठेवली आहे व त्यांची बाकी असलेली मजुरी तुम्ही आपले धन म्हणून शेवटल्या दिवसासाठी साठवून ठेवली आहे. चैनबाजी व विलास तुम्हीं त्यांच्या धनावर करीत आहात. नितीमानाला तुम्ही दोषी ठरविले आहे, त्याचा घात केला आहे आणि त्याने तुम्हांस विरोध देखील केलेला नाही. 

  

शुभवर्तमान: मार्क ९: ३८-४३,४५,४७-४८.

     ह्या उताऱ्यात मार्क सुवार्तिक आपणास येशूचा अनुयायी नसलेला कोणी एक त्याच्या नावाने भुते काढत आहे ह्या दृष्याचे आपल्यासमोर सादरीकरण करतो. ह्या अध्यायात मार्क सुवार्तिकने योहानाने केलेले कृत्य आणि येशूने त्याला दिलेली शिकवण ह्यांच्यावर भर दिला आहे. योहान त्या मनुष्यास हे कार्य करताना पाहतो व त्याला मना करतो कारण तो त्याच्यासारखा येशूचा अनुयायी नव्हता (मार्क ९:३८). योहानाच्या बोलण्यावरून मार्क सुवार्तिक स्पष्ट करतो की, ‘जे ख्रिस्ताचे अनुयायी आहेत त्यांनीच फक्त ही कार्ये केली पाहिजेत व करावी, इतरांनी ती करु नयेत. ‘योहानाने येशूचा अनुयायी नसलेल्या कोणा ऐकाला येशूच्या नावाने भुते काढताना पाहिले’ असे मार्क सुवार्तिक आपणास सांगतो. ‘पाहिले’ ह्या शब्दावरून आपण सांगू शकतो की, त्याने बघितले, निरीक्षण केले, तपासणी केली, विचारपुस केली, चौकशी केली आणि मग निष्कर्ष काढून त्याला ते कार्य करण्यास मनाई केले.

त्या मनुष्यास योहानाने मना का केले? तो मनुष्य वाईट कार्य करत होता का? त्या मनुष्याने देवाविरुद्ध काही म्हटले होते का? तो फक्त येशूचा अनुयायी नव्हता ऐवढेच ना! देवाचे कार्य फक्त त्याचे अनुयायीच करु शकतात का? सामान्य व्यक्ती देवाचे कार्य करु शकत नाही का? देवाचा आत्मा फक्त त्याने निवडलेल्या लोकांवरच येतो का? सर्व साधारण मानवास तो मिळत नाही का? ह्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे आपणास बायबलमध्ये मिळतात. काही प्रश्नांची उत्तरे खुद्द येशू आपणास सांगतो. येशू योहानास म्हणतो, ‘त्याला मना करु नका कारण जो माझ्या नावाने महत्कृत्य करतो तो माझी निंदा करु शकणार नाही’. संत पौलाने करिंथकरांस लिहिलेल्या पत्रात म्हटल्याप्रमाणे, ‘कृपादानांचे जरी निरनिराळे प्रकार असले, तरी आत्मा एकच आहे; सेवा करण्याचे निरनिराळे प्रकार असले, तरी प्रभू एकच आहे; आणि कार्याचे निरनिराळे प्रकार असले, तरी सर्वांत सर्व कार्ये करणारा देव एकच आहे’ (१ करिंथ १२:४-६), म्हणून जो आपल्याला प्रतिकूल नाही तो आपल्याला अनुकूल आहे. तसेच जो कोणी तुम्हांस पेलाभर पाणी प्यावयास देतो तोही मी दिलेले कार्य करत असतो. कारण ‘स्वतःहून कोणी महकृत्य करत नसतो तर माझा पिता त्यांना तसे करण्याची बुद्धी देतो’ (मत्तय १६:१७).

बोधकथा:

एक उत्साहित धर्मगुरू आपल्या धर्मग्रामामध्ये नुतनीकरण घडवू इच्छित होता. स्वबळावरती त्याला गावाची सुधारणा करायची होती व त्यासाठी त्याने कामाचा आराखडाही तयार केला. परंतु चार वर्षाच्या अथक प्रयत्नानंतर सुद्धा  त्याच्या हाती यश लागले नाही. निराश व अपयशी होऊन तो धर्मग्रामातून निघून गेला. त्याच्यानंतर आलेल्या धर्मगुरूने प्रथम आपल्या पॅरिशची पडताळणी केली. आपल्या आजूबाजूला चाललेल्या घटनेकडे लक्ष दिले आणि त्याचा त्याने अभ्यास केला. त्या नवीन धर्मगुरूने प्रथम आपल्या धर्मग्रामामधील लोकांस एकत्रित आणले. त्याने विविध संघटना तयार करून त्यांना वेगवेगळ्या जबाबदाऱ्या सोपविल्या व तो त्यांचा मार्गदर्शनकर्ता म्हणून कार्य करू लागला. संघटीत केलेल्या कार्याला यश मिळत असल्याचे त्यांना आढळून आले.

जशी त्याने आपल्या धर्मग्रामामध्ये सुधारणा घडवून आणली तशीच सुधारणा गाव पातळीवर आणण्यासाठी तो प्रयत्न करू लागला व त्याच्या ह्या प्रयत्नालाही यश प्राप्त झाले.

(येशू आज म्हणत आहे, ‘एकत्रितपणे व संघटीतपणे कार्य केल्याने आपण देवाचे राज्य ह्या भूतलावर प्रस्थापित करू शकतो’).

मनन - चिंतन:

     परमेश्वराने मिसर देशात असलेल्या आपल्या इस्त्राएल लोकांची विपत्ती पाहिली होती, त्यांनी केलेला आक्रोश परमेश्वराने ऐकला होता व परमेश्वर त्यांचे क्लेश जाणून होता. त्यांना मिसऱ्यांच्या तावडीतून सोडविण्यास आणि त्या देशातून चांगल्या देशात घेऊन जाण्यास परमेश्वराने मोशेला पाचारण केले होते. मोशेवर सोपवलेल्या सेवाकार्यात परमेश्वर सतत मोशेबरोबर होता. कधी मेघातून, तर कधी अग्नीतुन परमेश्वर मोशेशी बोलला होता. परमेश्वर त्याच्या बरोबर असून देखील ह्या सर्व लोकांचा भार त्याला सहन होत नव्हता. त्यांनी मांगितलेल्या सर्व गोष्टी मोशेला पुरवणे कठीण जात होते. तो सर्व ठिकाणी, सर्व जागेवर व सर्वांकडे एकटा लक्ष देऊ शकत नव्हता, म्हणून मोशे परमेश्वराशी तक्रार करतो व म्हणतो, ‘तु आपल्या दासास दु:ख का देत आहेत? तु ह्या सर्व लोकांचा भार माझ्यावर का घालीत आहेस? ज्या लोकांमध्ये मी आहे त्यांचे पायदळच सहा लाख आहे. मला एकट्याला ह्या सर्व लोकांचा भार सहन होत नाही, तो मला फारच जड जात आहे’. तेव्हा परमेश्वराने त्याला इस्त्राएल लोकांतून सत्तर नेत्यांस निवडून त्यांस दर्शनमंडपात घेऊन येण्यास सांगितले. जेणेकरून परमेश्वर मेघात उतरुन मोशेशी बोलेल आणि त्याच्यावर असणाऱ्या आत्म्यातून काही घेऊन त्यांच्यावर ठेवील म्हणजे तुझ्याबरोबर तुझ्यासारखेच तेही लोकांचा भार वाहतील. मग तो तुला एकट्याला वाहवा लागणार नाही.

दर्शनमंडपात मोशेबरोबर फक्त ६८ जण जातात व दोघेजण मागे छावणीतच राहतात. परमेश्वर मेघात उतरुन मोशेशी बोलतो आणि त्याच्यावर असणाऱ्या आत्म्यातून काही घेऊन त्या ६८ जणांवर ठेवतो. तेव्हा त्यांच्यावर आत्मा येताच ते संदेश सांगू लागतात. तेच नव्हे तर मागे राहिलेले दोघेजण सुद्धा आत्म्याने भरून येतात व ते दोघेजण छावणीतच संदेश सांगू लागतात. परमेश्वर फक्त दर्शनमंडपात आलेल्यांनाच आपला आत्मा देतो का? छावणीत असलेल्यांना परमेश्वर आपला आत्मा देत नाही का? ह्यावरून परमेश्वर स्पष्ट करतो की, आपण त्याचे निवडलेले असो वा नसो तो सर्वांना सारखेच दान देत असतो.

     येशू ख्रिस्त आपले कोणतेही कार्य करण्यापूर्वी आपल्या पित्याजवळ प्रार्थना करीत असे (मार्क १:३५). परमेश्वराने येशूच्या बाप्तीस्म्यावेळी आपला आत्मा कबुतरासारखा येशूवर उतरविला (मत्तय ३:१६). परमेश्वर पिता येशू ख्रिस्ताशी विविध ठिकाणी, विविध प्रसंगी बोलला हे आपणास बायबल सांगते. उदा. बाप्तिस्म्याच्यावेळी परमेश्वराने केलेली आकाशवाणी (मत्तय३:१३-१७), येशूच्या रूपांतरावेळी परमेश्वराने केलेली मेघवाणी (मार्क ९:७). आपल्या पित्याने आकाशवाणीतून आणि मेघवाणीतून दिलेल्या सामर्थ्याने येशू ख्रिस्त आपल्या पित्याचे कार्य करीत होता. हे कार्य पुढे चालू ठेवण्यासाठी व त्याच्या ह्या मिशन कार्यात हातभार लाभावा म्हणून येशूने बारा प्रेषितांची निवड केली (मार्क ३:१३-१९). लूक सुवार्तिकाने देखील आपल्या शुभवर्तमानात, ‘येशूने आणखी बहात्तर (७२) शिष्यांस विविध नगरात, विविध ठिकाणी परमेश्वराचे कार्य करण्यास पाठविले ह्याचे नमूद केलेले आहे (लूक १०:१-१२). मला येथे इतकेच स्पष्ट करायचे होता की, ‘जसा पिता आपल्या पुत्राशी बोलत असे. तसा परमेश्वरही मोशेशी संवाद साधत होता. जसे मोशे आपल्या कामात हातभार लाभावा म्हणून सत्तर नेत्यांची निवड करतो तसे येशू आपल्या कामात हातभार लाभावा म्हणून बारा प्रेषितांची व बहात्तर (७२) शिष्यांची निवड करतो. जसे परमेश्वर मोशेवरील असणाऱ्या आत्म्यातील काही घेऊन त्यांच्यावर ठेवतो व परमेश्वराचा आत्मा त्यांच्यावर येताच ते संदेश सांगू लागतात तसे येशूही आपल्या शिष्यांना आपल्यावरील असणाऱ्या आत्म्यातील काही घेऊन त्यांच्यावर ठेवतो व परमेश्वराचा आत्मा त्यांच्यावर येताच ते आपले सुवार्ता कार्य चालू करतात.        

आज खिस्त आपणास काय सांगत आहे? मोशेने ज्याप्रमाणे परमेश्वराचे कार्य करण्यासाठी सत्तर जणांची मदत घेतली व परमेश्वराचे कार्य पूर्णतेस नेले. येशू ख्रिस्ताने जसे आपल्या पित्याचे कार्य पुढे चालू ठेवण्यासाठी बारा प्रेषितांची व बहात्तर (७२) शिष्यांची निवड केली. येशूच्या शिष्यांनी ज्याप्रमाणे देवाच्या सेवाकार्यात हातभार लाभावा म्हणून बाराव्या प्रेषिताची आणि पवित्र आत्म्याने व ज्ञानाने पूर्ण असे सात प्रतिष्ठित पुरुष निवड केली (प्रेषितांची कृत्ये १:१२, ६:१-७). त्याचप्रमाणे आपणही परमेश्वराचे कार्य करण्यासाठी इतरांची मदत घ्यायला हवी. योहानाप्रमाणे तो किंवा ती ख्रिस्ताचा/ची अनुयायी नाही असे म्हणू नये. तर संत पौलाने करिंथकरांस लिहिलेल्या पहिल्या पत्रात म्हटल्याप्रमाणे, “कृपादानांचे निरनिराळे प्रकार आहेत, तरी आत्मा एकच आहे; सेवा करण्याचे निरनिराळे प्रकार आहेत, तरी प्रभू एकच आहे; आणि कार्याचे निरनिराळे प्रकार आहेत, तरी सर्वांत सर्व कार्ये करणारा देव एकच आहे. तथापि आत्म्याचे प्रकटीकरण सार्वजनिक हितासाठी ऐकेकाला होते. कारण आत्म्याच्याद्वारे एखाद्याला ज्ञानाचे वचन, तर कुणाला विद्देचे वचन, तर कुणाला विश्वास, तर कुणाला निरोगी करण्याची कृपादाने, तर कुणाला अदभूत कार्ये करण्याची शक्ती, तर कुणाला संदेश देण्याची शक्ती, तर कुणाला आत्मे ओळखण्याची शक्ती, तर कुणाला विशेष प्रकारच्या भाषा बोलण्याची शक्ती व तर इतरांना भाषांचा अर्थ सांगण्याची शक्ती मिळते; तरी हि सगळी कार्ये तोच एक आत्मा करितो, तो आपल्या इच्छेप्रमाणे एकेकाला वाटून देतो” (१ करीथ १२: ४-११). आपणासमोरील लोकसमुदाय फार मोठा आहे. आपणाला ह्या जगात जर दवाचे सेवाकार्य प्रस्थापित करायचे असेल तर आपण इतरांचे सहकार्य मांगितले पाहिजे. मग ते सहकार्य देशाच्या नेत्याचे असो वा राष्ट्रपतीचे, तो गावाचा नगराध्यक्ष असो वा गावाचा पाटील असो. जर आपण ‘एकत्रितपणे व संघटीतपणे कार्य केले तर देवाचे राज्य ह्या भूतलावर प्रस्थापित करू शकतो’. देवाचे हे कार्य करण्यासाठी आपले एकमत असू द्या. कारण ‘एकीचे बळ मिळते फळ’. एकटा एकाचवेळी प्रत्येक ठिकाणी पोहचू शकत नाही. एकटाच सर्वकाही करू शकत नाही. म्हणून जर अन्यायाविरुद्ध लढा द्यायचा असेल तर एकाने मुक्याची वाच्या व्हायला हवे, तर दुसऱ्याने आंधळ्याचे डोळे, तर तिसऱ्याने लंगड्याची काठी, तर चौथ्याने अन्यायाविरुद्ध लढा दिला पाहिजे आणि ह्या सर्वांना असे सेवाकार्य करण्यासाठी कृपा-शक्ती मिळावी म्हणून देवाकडे प्रार्थना करणारे पाहिजेत.

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे येशू दया कर व तुझ्या लोकांची प्रार्थना ऐक.

१. ख्रिस्तसभेत कार्य करणारे आपले पोप, कार्डीनल्स, बिशप, फादर्स, सिस्टर्स व ब्रदर्स व इतर सर्व मिशनरी बंधू-भगिनींना देवाचे कार्य करण्यास देवाची प्रेरणा, त्याचे सामर्थ्य व कृपा मिळावी म्हणून आपण प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

२. ‘पिक भरपूर आहे परंतु कामकरी थोडे आहेत’. आजच्या आधुनिक युगात फार थोडे युवक-युवती धर्मगुरू, धर्मभगिनी होण्यासाठी पुढे येतात, त्यांच्यात ईशकृपेने भर पडावी म्हणून आपण प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

३. सिरीया शहरातील अनेक लोक बेघर झालेले आहेत, तेथे चालू असलेल्या दुराग्रही वृत्तीमुळे त्यांना स्थलांतर करावे लागत आहे. अश्या सर्व निराश्रीतांना इतर देशवासीयांनी आसरा द्यावा म्हणून आपण प्रभूकडे प्रार्थना करूया.

४. जे तरुण-तरुणी देवापासून दूर गेले आहेत, जे व्यसनाच्या आहारी गेले आहेत, ज्यांना नोकरी नाही, अश्या सर्वांना प्रभूने त्याच्या प्रकाशात आणावे म्हणून आपण प्रभूकडे प्रार्थना कर.

५. थोडा वेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक व सामाजिक हेतूंसाठी प्रार्थना करूया.