Reflections for the homily for Easter Vigil Mass (21-04-2019) by Br. David Godinho

पुनरुत्थान रविवार

पुनरुत्थान पूर्व जागरणविधी

दिनांक: २१/०४/२०१९

पहिले वाचन: उत्पत्ती १:१-२,२

दुसरे वाचन: उत्पत्ती २२:१-१८

तिसरे वाचन: निर्गम १४:१५-१५:१

चौथे वाचन: यशया ५४:५-१४

पाचवे वाचन: यशया ५५:१-११

सहावे वाचन: बारुख ३:९-१५.३२-४:४

सातवे वाचन: यहेज्केल ३६:१६-२८

आठवे वाचन: रोमकरांस पत्र ६:३-११

शुभवर्तमान: लूक २४:१-१२

प्रास्ताविक:

प्रिय श्रद्धावंतानो, आज आपण ह्या पवित्र रात्री येथे जमलो आहोत. प्रभू येशू ख्रिस्त पुनरुत्थित झाला ती ही पवित्र रात्र साजरी करण्यासाठी आपण येथे जमलो आहोत. त्याने मृत्यूवर विजय मिळविला. या शुभप्रसंगी पवित्र ख्रिस्तसभा साऱ्या जगातील तिच्या मुलांना जागरण व प्रार्थना करण्यासाठी एकत्र बोलावित आहे.

आजच्या ह्या विधीचे चार भाग आहेत:

पहिला भाग: प्रकाश विधी- पुनरुत्थित येशू जगाचा प्रकाश आहे हे आपण घोषीत करतो. दुसरा भाग: प्रभूशब्दविधी- ह्या भागात जुन्या व नवीन करारातील निवडक वाचने, परमेश्वराने मानवा जातीवर केलेल्या असीम प्रेमाची आपणास जाणीव करून देतात.

तिसरा भाग: पाण्याला आशीर्वाद- येथे बाप्तिस्म्यासाठी लागणाऱ्या पाण्याला आशीर्वाद दिला जातो. पुनरुत्थानाचे पहिले गोड फळ म्हणजे बाप्तिस्मा. ख्रिस्तामध्ये आपला बाप्तिस्मा होणे हा देवाचा अनन्य साधारण आशीर्वाद आहे.

चौथा भाग: ख्रिस्तशरीर स्विकारविधी- येथे आपण ख्रिस्तशरीर स्विकारविधी साजरा करतो. स्वर्गीय भोजनाची चव ह्या ठिकाणी आपण घेतो.

          तर श्रद्धेन, शांततेने व प्रार्थनामय भावनेने ह्या उपासनेत आपण सहभाग घेऊया.

सम्यक विवरण:

आज ख्रिस्त सभा आपणासमोर नाऊ वाचणे ठेवत आहे. त्यापैकी पहिलली सात वाचने ही जुन्या करारातून घेतली आहेत व नंतरची दोन वाचने नव्या करारतून घेतली आहेत.

जुन्या करारातून घेतलेली पहिली सात वाचने आपणासमोर आपल्या तारणाचा किंवा मुक्तीचा इतिहास आपल्या समोर मांडत आहेत. ही वाचने आपल्याला देवाने मानवाच्या उद्धारासाठी केलेल्या अदभूत कृत्यांची महिमा वर्णीत आहेत. ही वाचने आपणांस देवाने मानवजातीवर केलेल्या अमर्याद प्रेमाची आठवण करून देतात. देव जगाची निर्मिती करून तो मानवास आपल्याच प्रतीरुपाप्रमाणे निर्माण करतो व त्याच्या हातात साऱ्या सुष्टीची   देखरेख करण्याची जबाबदारी सोपवितो. पाप मानवाला देवापासून दूर नेते. परंतु देव मानवाच्या तारणासाठी संदेष्टे पाठवून मानवास आपल्या जवळ आणतो. मानवाने केलेले पाप व देवाने मानवाची केलेली पापातून मुक्तता यांची पुनरावृत्ती या वाचानांद्वारे होते.

दुसरी दोन वाचने ही नव्या करारतून घेतलेली आहेत. त्यातील पहिले वाचन हे संत पौलाचे रोमकरांस पत्र ह्यातून घेतलेले आहे. संत पौल सर्व ख्रिस्ती बांधवाना पुनरुत्थित प्रभू येशूमध्ये जीवन जगण्यास सांगत आहे. तसेच स्नान संस्काराची तो आपणांस ओळख करून देत आहे. तो म्हणतो, “स्नानसंस्काराद्वारे, प्रत्येक ख्रिस्ती हा ख्रिस्तामध्ये मरतो व ख्रिस्ताद्वारे पुनरुत्थित होतो.” म्हणजेच आपले जीवन हे ख्रिस्तात सुरु होते व ते ख्रिस्तामध्येच संपावयास पाहिजे. ख्रिस्ती लोकांनी आपले जीवन चांगल्या रितीने जगून, कुमार्ग सोडून ख्रिस्ताच्या शिकवणीनुसार चालावे म्हणून संत पौल आपणांस एक प्रकारे निमंत्रण देत आहे.

लुकलिखीत शुभवर्तमानात आपण प्रभू येशूच्या पुनरुत्थानाविषयी ऐकतो. यहुदी लोक मृत व्यक्तीस काळजीपूर्वक दफन करीत असत. विविध गंधरस लावून ते प्रेतास जपत असत. शब्बाथ दिवस आड आल्याने प्रभू येशूचा मृतदेह घाईत दफन केला गेला होता. या कारणामुळे स्त्रियांना यहुदी रीतीप्रमाणे गंधरस लावता आले नव्हते. ह्यासाठीच त्या भल्या पहाटे ही उत्तरक्रिया पूर्ण करण्यासाठी थडग्यापाशी गेल्या होत्या. परंतु त्या कबरेवरील धोंड बाजूला लोटलेली आणि त्या कबरेत येशू ख्रिस्ताचे शरीर सापडले नाही. नंतर संत लुक, स्त्रिया आणि लखलखीत वस्त्रे परिधान केलेले दोन पुरुष यांच्यात झालेल्या येशूच्या पुनरुत्थानाविषयीच्या संभाषणाबद्दल सांगतो. पुढे स्त्रियांनी कबरेपासून परत येऊन अकरा प्रेषितांना व बाकीच्या सर्वांना येशूच्या पुनरुत्थानाविषयी सांगितले. अशा प्रकारे त्या ख्रिस्ताच्या पुनरुत्थांच्या पहिल्या सुवर्तिका बनल्या.  

मनन चिंतन:

‘कबरीवरून धोंड लोटलेली आहे व कबर रिकामी आहे असे त्यांना आढळले’

          आजची रात्र ही ‘पवित्र रात्र’ आहे, कारण परमेश्वराचा पुत्र प्रभू येशू ख्रिस्त हा मरणातून उठला आहे, तो जिवंत झाला आहे. त्याच्या मरणातून उठण्याने ही रात्र अंधारमय राहिलेली नाही, तर प्रज्वलित किंवा प्रकाशित झालेली आहे. कारण ख्रिस्त, जो जगाचा प्रकाश आहे, (योहान ८:१२) त्या ख्रिस्ताने अंधारावर विजय मिळवला आहे. ही खरोखर आनंदमय रात्र आहे. कारण ख्रिस्ताने मरणावर विजय मिळवला आहे. ह्या ख्रिस्ताने दुःख कष्ट सोसून, मरून आणि मरणातून पुन्हा उठून आमच्या तारणाचे कार्य पूर्ण केले आहे. ह्याची प्रचीती आपणास शुभवर्तमानाद्वारे येते. चारही शुभवर्तमान ह्याची साक्ष देतात. ते आपणांस रिकामी असलेल्या कबरेविषयी आणि येशूच्या पुनरुत्थानाविषयी सांगत आहेत.

          आपण स्मशानभूमीत गेल्यावर आपल्याला आढळून येते की, मृत व्यक्तीच्या नावाची पाटी त्या व्यक्तीच्या थडग्यावर लिहिलेली असते. उदा. मोजेस, अब्राहम वैगरे त्यावरून आपणास दिसून येते की, ह्या कबरेत किंवा थडग्यात ह्या माणसाचे शरीर आहे. परंतु जगामध्ये अशी एक आणि एकच कबर आहे की, जिच्यावर कुठल्याही प्रकारच नाव किंवा काही कोरीव हस्तकला केलेली नाही. आणि ती कबर आहे पुनरुत्थित प्रभू येशू ख्रिस्ताची. त्या कबरेच्या मुखाशी असलेल्या भल्या मोठ्या धोंडीवर काहीही लिहिलेलं नव्हत, उलट त्याकबरेच्या मुखाशी असलेली धोंड लोटलेली होती आणि कबर मात्र रिकामी होती. ह्याचा अर्थ असा की, तो (येशू) त्या कबरेत नव्हता. ती कबर त्या देव पुत्राला कोंडून ठेवू शकली नाही किंवा मरण त्याला कैदेत ठेवू शकले नाही. कारण त्याने सांगितल्याप्रमाणे तो जीवन आहे (योहान ११:२५)  आणि जीवनाला मृत्यू कधी कैद करू शकत नाही. त्याने मरणाची नांगी तोडून टाकलेली आहे. त्याने मरणावर विजय मिळविलेला आहे. म्हणून करिंथकरांस लिहिलेल्या पहिल्या पत्रात म्हणतो, “अरे मरणा तुझा विजय कोठे आहे? मरणा, तुझी नांगी कोठे आहे? (१ करिंथ १५:५५)   

          आजच्या शुभवर्तमानात आपण ऐकल की, गालीलाहून आलेल्या स्त्रिया कबरीजवळ आल्या आणि त्यांना कबरीवरून धोंड लोटलेली दिसली आणि आत गेल्यावर प्रभू येशूचे शरीर त्यांना सापडले नाही. (लूक २४:२-३) ह्या स्त्रिया यहुदी लोकांच्या परंपरे किंवा प्रथेनुसार ख्रिस्ताचे शरीराला सुगंधी द्रव्याने माखण्यास आल्या होत्या. यहुदी लोक मृत व्यक्तीचे काळजीपूर्वक दफन करीत असत. विविध गंधरस लावून ते प्रेतास जपत असत. शब्बाथ दिवस आड आल्याने प्रभू येशूचा मृतदेह घाईत दफन केला गेला होता. या कारणामुळे स्त्रियांना यहुदी रीतीप्रमाणे गंधरस लावता आले नव्हते. ह्यासाठीच त्या भल्या पहाटे (लूक २४:१) ही उत्तरक्रिया पूर्ण करण्यासाठी थडग्यापाशी येत होत्या. त्यांच्या मनात भीती होती, आणि  आमच्यासाठी कोण त्या कबरेच्या मुखाशी असलेली धोंड बाजूला करील ह्या प्रश्नात गुरफटून, त्या अगदी निराश व हताश होऊन अगदी उदास मनाने त्या कबरेच्या दिशेने येत होत्या. (मार्क १६:१-२) ती धोंड त्यांच्यासाठी अडथळा बनली होती, कारण धोंड बाजूला केल्याशिवाय त्या ख्रिस्ताच शरीर त्या सुगंधी द्रव्याने माखू शकल्या नव्हत्या. परंतु कबरेकडे आल्यावर त्या थक्क झाल्या, कारण धोंड त्या ठिकाणी नव्हती, ती लोटलेली होती.

          आपल्या हृदयाच्या प्रवेश द्वाराशी अशा प्रकारची धोंड आहे का? की जी ख्रिस्ताच पुनरुत्थान पहाण्यास आपणांस अडथळा निर्माण करत आहे. हा प्रश्न आपण स्वतःला आज विचारायला पाहिजे. ‘पुनरुत्थित ख्रिस्त पाहावयाचा असेल, तर ज्या धोंडेने आपली हृदये झाकलेली आहेत ती धोंड बाजूला लोटणे फार गरजेचे आहे,’ असे पीटर क्रिसोलोगस एक धर्म पंडित म्हणतात. ही धोंड कसली आहे? ती धोंड भीतीची, विद्रोहाची, निराशेची, अशांतीची, क्षमा न मिळण्याच्या विचाराची, हेवेची, वाईट सवयीची, वाईट विचारांची, तिरस्काराची,  क्रोधाची किंवा कोणत्याही गोष्टीची असू द्या. ही धोंड इतकी मोठी आहे का की, ती धोंड काढण्याचा विचारच आपल्याला हतबल किंवा निर्बल करतो, किंवा कोणत्याही प्रकारची वस्तू किंवा कोणीच ही धोंड बाजूला काढण्यास आपल्याला मदत करू शकणार नाही, अश्या प्रकारची आपली मानसिकता होऊन आपण ती धोंड बाजूला काढण्याचा कोणत्याही प्रकारचा प्रयत्न करीत नाही का? ही धोंड आपल्याला काढायची आहे, परंतु कोण ही धोंड काढण्यास आपल्यला मदत करेल अशी जेव्हा त्या स्त्रियांप्रमाणे आपली परिस्थिती होते, कोणाकडे वळावे, अशे आपणास वाटते तेव्हा विश्वासाने आणि श्रद्धेने परमेश्वराकडे वळणे गरजेचे आहे. कारण जेथे मानवी विचारशक्ती, मदत संपुष्टात येते, तेथे देव आपणांस मदत करण्यास सुरु करत असतो. कारण तो आपणास कधीच हताश व निराश करणार नाही. त्या परमेश्वराकडे आशेने व श्रद्धेने वळणे फार गरजेचे आहे. तो आपणास नक्कीच मदत करेळ.

पास्काचा किंवा इस्टरचा सण हा आपल्या हृदयातील धोंड किंवा दगड बाजूला करण्यास आपणा प्रत्येकाला बोलवत आहे, जेणेकरून पुनरुत्थित ख्रिस्ताचा आशादायी किरण आपल्या हृदयात प्रवेश करेल. परमेश्वर ही धोंड किंवा दगड काढण्यात कुशल किंवा तज्ञ आहे. त्याने ख्रिस्ताच्या थडग्यावरील ती भली मोठी धोंड बाजूला काढून ख्रिस्त पुनरुत्थित झाल्याचा अनुभव घेण्यास त्या गालीलाहून आलेल्या स्त्रियांना मदत केली. तोच परमेश्वर जेव्हा जेव्हा आपण त्याच्याकडे धाव घेऊ तेव्हा तेव्हा आपणास मदत करण्यास सतत तयार असतो. स्तोत्रसाहिता ४६:१ आपण वाचतो, “देव आमचे सामर्थ्य साठवण्याचे भांडार आहे. आम्ही संकटकाळी त्याच्याजवळ नेहमी मदत शोधू शकतो.” तसेच यिर्मया ३३:३ परमेश्वर म्हणतो, “यहूदा, माझा धावा कर. मी ओ देईन.” आपण ख्रिस्ताच्या पुनरुत्थानात सहभागी झालेलो आहोत आणि त्यामुळे कुठल्याही प्रकारची धोंड आपल्याला कायमची झाकू शकणार नाही. आपण मोठ्या श्रद्धेने व विश्वासाने आपल्या हृदयाच्या मुखावरील ती धोंड बाजूला करण्यास त्या परमेश्वराचा धावा करूया, आणि तो आपणांस कधीच सांडणार नाही.

          ईस्टर किंवा पास्काचा संदेश असा आहे की, कुठल्याही प्रकारचा दगड किंवा धोंड आपणांस झाकून किंवा कैदी करू शकत नाही - ना भीती, ना दुःख, ना कुठल्याही प्रकारचे पाप, ना तिरस्कार, ना हेवा, ना क्रोध, ना मरण हाच खरा पुनरुत्थानाचा संदेश आहे. ख्रिस्ताने ह्या सर्वावर विजय मिळविला आहे, आणि जर आपण ख्रिस्तावर विश्वास किंवा श्रद्धा ठेवली, तर त्याच पुनरुत्थित ख्रिस्ताच्या सहाय्याने आपणही ह्या सर्व गोष्टींवर विजय मिळवू शकतो. मृत्यू हा शेवटचा आणि सर्वात मोठा शत्रू पराभूत त्या ख्रिस्ताच्या मरणाने झालेला आहे.

आपले प्रेम नाकारल्यानंतर प्रत्येक वेळी जेव्हा आपण पुन्हा प्रेम करतो, तेव्हा आपण पुनरुत्थानाच्या सामर्थ्यामध्ये सहभागी होतो. प्रत्येक वेळी आपला विश्वासघात केल्यानंतर, जेव्हा आपण पुन्हा विश्वास ठेवतो, तेव्हा आपण पुनरुत्थानात सहभागी होतो. प्रत्येक वेळी जेव्हा आपण अयशस्वी होऊन पुन्हा प्रयत्न करतो, तेव्हा आपण पुनरुत्थानात सहभागी होतो. प्रत्येक वेळी आपल्या आशेचा भंग होतो आणि जेव्हा आपण निराश न होता पुन्हा आशा ठेवतो, तेव्हा आपण ख्रिस्ताच्या पुंरुत्थानात सहभागी होतो. जेव्हा आपण जीवनात पडतो, आणि येशूप्रमाणे पुन्हा उठून चांगले जीवन जगण्याचा प्रयत्न करतो, तेव्हा आपण खऱ्या अर्थाने ख्रिस्ताच्या पुनरुत्थानात सहभागी होत असतो.

           

बोधकथा:   

एकदा धर्मशिक्षण देणाऱ्या शिक्षकीने मुलांना येशूच्या पुनरुत्थानावर एक छोटीशी नाटीका करावयास सांगितली. ह्यासाठी त्यांची जोरदार तयारी चालू होती. सर्व मुलांना चांगली पात्र मिळाली होती, कोणी येशू, कोणी पेत्र, कोणी योहान, कोणी दूत, काही जण शिपाई बनाणार होते, तर काहीजण स्त्रिया बनणार होते. परंतु छोट्या राजू नावाच्या मुलाला तेवढे खास काही पात्र देण्यात आले नव्हते. त्याला फक्त कबरेच्या तोंडावर दगड म्हणून उभे रहावयास सांगितले होते. बरेच दिवस सराव झाल्यानंतर इस्टर च्या सणादिवशी ही नाटिका ह्या मुलांनी चर्च मध्ये केली.  

नाटक संपल्यानंतर राजूचे मम्मी-पप्पा, तेवढे खूष दिसत नव्हते, त्यांच्या तोंडावर काही आनंदाच्या भावना दिसत नव्हत्या. ते आपला नाराज चेहरा करून गाडीत बसले होते आणि परतीच्या प्रवासाला जात होते. परंतु राजू गाडीच्या मागच्या सीटवर अगदी आनंदाने उड्या मारत होता. तो खूप खुष दिसत होता, आनंदी दिसत होता. थोडा वेळ सहन केल्यानंतर त्याच्या मम्मी पप्पांनी त्याला विचारले की, ‘नाटकामध्ये तुला काही महत्वाचे पात्र दिलेले नव्हते, तरीपण ह्या छोट्याश्या पात्रामुळे तू इतका आनंदी कसा?’ ह्यावर छोटयाशा राजू उत्तरला, ‘छोटे का होईना, पण माझ्या त्या कबरेवरच्या तोंडावरून सरकण्यामुळेच येशू त्या कबरेतुन बाहेर येऊ शकला, नाहीतर येशू तेथेच राहून गेला असता आणि जे पूर्ण व्हायचे होते ते अर्धेच राहून गेले असते.’  

 विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना:

प्रतिसाद: हे पुनरुत्थित ख्रिस्ता आमची प्रार्थना ऐक.

१. आपले परमगुरु फ्रान्सिस, महागुरू, धर्मगुरू आणि धर्मबंधूभगिनींना पुनरुत्थित प्रभूचा आनंद व आशा त्यांच्या प्रेषितीय कार्यात सतत मिळावा आणि पुनरुत्थित ख्रिस्त जगाला देण्यास त्यांना कृपा शक्ती लाभावी म्हणून आपण प्रार्थना करुया.

२. आपल्या देशात सुरु असलेल्या निवडणुका शांततेत व पारदर्शकपणे पार पाडाव्यात व आपल्या देशाला एक दृढ व सक्षम सरकार लाभावे म्हणून आपण पुनरुत्थित ख्रिस्ताकडे प्रार्थना करूया.

३. आज ज्यांनी नव्याने स्नानसंस्कार स्वीकारला आहे, अशांनी प्रभूठायी विश्वासू राहून एक चांगले ख्रिस्ती जीवन जगावे म्हणून आपण प्रार्थना करुया.

४. ज्या लोकांना ख्रिस्ताची अजूनही ओळख पटलेली नाही, अशांना प्रभूच्या प्रेमाची ओळख त्याच्या निवडलेल्या लोकांद्वारे व्हावी म्हणून आपण प्रार्थना करुया.

५. आपण सर्वांनी विश्वासात घेतलेला पुनरुत्थित प्रभूचा अनुभव सर्वकाळ आपल्या मनी बाळगून त्याच्या सार्वकालिक जीवनात सहभागी व्हावे म्हणून आपण प्रार्थना करुया.

६. आता थोडा वेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक व सामुहिक गरजा पुनरुत्थित ख्रिस्ता समोर मांडूया.

“तुम्हा सर्वांना ला वेरना गुरुकुलातील सर्व धर्मगुरू व बंधू तर्फे पास्काच्या सणाच्या हार्दीक शुभेच्या”