Reflection for the Homily of 5^th Sunday of Lent (17/03/2024) By Fr. Cajetan Pereira.

दिनांक: १७-०३-२०२४

पहिले वाचन: यिर्मया ३१: ३१-३४

दुसरे वाचन: इब्री लोकांस पत्र ५: ७-९

 शुभवर्तमान: योहान १२: २०-३३

प्रायश्चित पाचवा रविवार

“गव्हाचा दाणा भूमीत पडून मेला नाही, तर एकटाच राहतो, पण तो मेला तर पुष्कळ फळ देतो” (यो.१२:२४).

प्रस्तावना:

आज आपण उपवास काळातील पाचवा रविवार साजरा करीत आहोत. आजची उपासना आपल्याला त्यागमय जीवन जगण्यास बोलावीत आहे. यिर्मया संदेष्टा पहिल्या वाचनात इस्त्राएल लोकांना सांगतो की, देव तुमच्याबरोबर नवीन करार करून तो करार तुमच्या हृदयावर लिहिणार आहे. ह्याद्वारे तो तुमचा देव होईल व तुम्ही त्याची प्रजा होणार. दुस-या वाचनात आपण ऐकतो की, ‘ख्रिस्त आपल्या पित्याशी आज्ञाधारक राहिल्यामुळे देवाने त्याला परिपूर्ण करून सर्व विश्वाचा तारणारकर्ता केला आहे’.

शुभवर्तमानात येशू म्हणतो, ‘ज्याप्रमाणे गव्हाचा दाणा जमिनीत पडून मरतो आणि पुष्कळ पीक देतो, त्याचप्रमाणे जे कोणी दुस-यांसाठी मरतात त्यांना सार्वकालिक जीवन प्राप्त होईल’. आज ख्रिस्त आपणास गव्हाचा दाणा बनून स्वार्थीपणा, गर्व आणि खोटेपणास मरून आपल्या आध्यात्मिक जीवनात नाविन्य फुलविण्यास प्रोत्साहान करीत आहे. तसेच ख्रिस्ताप्रमाणे आपल्या जीवनाचा त्याग करून आपल्याला पापापासून मुक्त केले त्याप्रमाणे आपण सुध्दा सदैव इतरांसाठी जगावे म्हणून या पवित्र मिस्साबलीदानात विशेष प्रार्थना करूया. 

सम्यक विवरण:

पहिले वाचन: यिर्मया ३१: ३१-३४

          यिर्मया भविष्यवादी बाबीलोनाच्या लोकांचे सांत्वन करतो. देव त्यांच्यावर खूप प्रेम करतो आणि त्यांच्या तारणासाठी “मसिहाचे” युग येत आहे अशी भविष्यवाणी करतो. देव आपल्या निवडलेल्या लोकांशी नवा करार करणार आहे. हा नवा करार जुन्या करारासारखा नसणार, तर ख्रिस्ताच्या बलिदानाने हा नवा करार प्रस्थापित होईल. पूर्वी झालेल्या सर्व करारांपेक्षा हा नवा करार एकदमच वेगळा असणार आहे. हा करार मानवाच्या हृदयावर कोरला जाणार आहे. देवाने हा करार मानवाच्या मनावर कोरला असता परंतु मन हे चंचल असल्यामुळे आणि त्याची स्मरणशक्ती कमी असल्यामुळे देव हा करार त्याच्या मनावर नव्हे तर, हृदयावर कोरणार आहे. हा नवीन करार प्रीतीचा व क्षमेचा करार आहे.

 

दुसरे वाचन: इब्री लोकांस पत्र ५: ७-९

          प्रत्येक ख्रिस्ती माणूस ख्रिस्ताचा प्रेषित व शिष्य आहे. आपण आपले ख्रिस्ती जीवन कसे जगावे हे आपल्याला इब्री लोकांस पत्र ह्यामध्ये सांगण्यात आले आहे. ख्रिस्त आज्ञाधारक झाला व त्याने मानवी रूप घेऊन धरतीवर येऊन दुःख सहन केले व मरण पावला आणि आपल्या सर्वांचा तारणारा बनला.

 

शुभवर्तमान: योहान १२: २०-३३

          योहान सुवार्तिक येशूच्या येरुशलेमेत येण्याच्या शेवटच्या वेळेचं वर्णन करतो. येरुशलेमेत येशू ख्रिस्ताचा हा विजयी/गौरवी प्रवेश होता.

गव्हाचा दाणा: गव्हाचा दाणा हे रूपक आपणास स्पष्ट करते की, येशूच्या सभोवताली जमलेला जमाव हा शेती व्यवसाय करणारा असावा. शेतकऱ्यांना गव्हाच्या दाण्याचे महत्त्व काय हे माहित आहे आणि त्याचे पिक किती प्रमाणात मिळते हे त्यांना ठाऊक आहे. ख्रिस्त त्यांच्या दैनंदिन जीवनातील घडामोडींची उदाहरणे देऊन आपला संदेश त्यांच्यापर्यंत पोहोचवत आहे.

ख्रिस्त स्वतःची तुलना एका गव्हाच्या दाण्याशी करतो. जशी गव्हाच्या दाण्याची जमिनीत पेरणी केली जाते तसा येशू ख्रिस्ताचा मृत देह जमिनीत (थडग्यात) ठेवला जाईल. जमिनीत पेरलेल्या गव्हाचा दाणा जसा मृत्यू पावतो तसाच ख्रिस्त देखील मृत्यू पावेल आणि जसे मृत्यू पावलेल्या एका गव्हाच्या दाण्याला अंकुर फुटून त्याचे भरपूर प्रमाणात पिक येते, तसेच ख्रिस्त, मृत्यूतून उठून ख्रिस्तसभा प्रस्थापित करील.

मनन-चिंतन:

काळाच्या सुरुवातीपासून मानवाला आपल्या जीवनावर प्रेम आहे. म्हणूनच भूतलावरील जीवन-प्रवास वाढविण्याच स्वप्न उराशी बाळगून माणूस आयुष्यभर झटत असतो. आपल संपूर्ण लक्ष सुखी, समृद्ध, निरोगी व आनंदाई जीवन कसं जगता येईल ह्यांकडे केंद्रित करतो. आधुनिक तंत्रज्ञान व विज्ञानावरती विश्वास ठेऊन वेगवेगळे जीवनशैली अंगीकरतो. परंतू शेवटी काय होते, माणूस हताश होतो, निराश होतो. कारण माणूस विसरून जातो की, जीवन हे देवाचे दान आहे, देवविणा जीवनाला अर्थ नाही.

येशूची एकच महत्त्वाकांक्षा होती, आपल्या पित्याची इच्छा पूर्ण करण्याची. हेच त्याचं जीवन-ध्येय होतं. जरी लोकांनी त्याला तुच्छ लेखीले, त्याचा तिरस्कार केला तरीदेखील येशूने पित्याच्या इच्छाला प्राधान्य देऊन, देवाचं मनुष्यावरील प्रेम आपल्या जीवनाद्वारे प्रकट केलं. आजच्या शुभवर्तमानात येशूख्रिस्त म्हणत आहे, “जो आपल्या जिवावर प्रीति करतो तो त्यास मुकेल पण जो ह्या जगात आपल्या जिवाचा द्वेष करतो, तो त्याला अनंतकाळाच्या जीवनासाठी राखील” (यो. १२:२५). येशूला ठाऊक होते, त्याची घटका जवळ आली आहे, विश्वातील अधिकारी त्याला जिवेशी मारावयास निर्धारित आहेत. पासकाच्या सणाचा तो बळी होणार आहे. म्हणून येशू म्हणतो, “गव्हाचा दाणा भूमीत पडून मेला नाही, तर एकटाच राहतो, पण तो मेला तर पुष्कळ फळ देतो” (यो.१२:२४).

एक दाणा मरतो आणि मृत्यूची प्रक्रिया अनेकांसाठी जीवनाचा एक महत्त्वाचा स्रोत बनते. जसे दाण्यातून तसेच जमीनीवर पडलेल्या येशूच्या रक्ताच्या थेंबातून जगभरातून विश्वासू लोकांच पीक उदयास येते. “तेव्हा अफाट लोकसमुदाय मला दिसला. तेथे इतके लोक होते की, कोणालाही ते मोजता आले नसते. ते प्रत्येक राष्ट्राचे, वंशाचे, जमातीचे, आणि भाषेचे लोक होते, हे लोक सिंहासनासमोर आणि कोकऱ्यासमोर उभे होते” (प्रे.कृ.७:९). येशूने या जगात आपल्या जीवनाचा द्वेष केला, जेणेकरून आपल्याला अनंतकाळचे जीवन मिळावे. “शरीर जे जमिनीत पुरले गेले आहे ते नाश पावणारे आहे, जे शरीर उठविण्यात येते ते आविनाशी आहे. जे शरीर जमिनीत पुरले आहे, ते अपमानात पुरलेले असते. ते अशक्त असते पण उठविले जाते ते सशक्त शरीर असते.  जे जमिनीत पुरले जाते ते नैसर्गिक शरीर आहे जे उठविले जाते ते आध्यात्मिक शरीर आहे” (1 करिंथ १५:४२-४४). मृत्यूनंतर सार्वकालिक जीवनाची सुरुवात होते.

ख्रिस्ताचे जीवन हे देव आणि मनुष्य यांच्यातील नवीन नातेसंबंध आणण्यासाठी दुःख आणि श्रम यांचे उच्च नाटक होते. त्याच्या शेवटच्या रात्रीच्या जेवणाच्या वेळी, ख्रिस्ताने त्याचे शरीर आणि रक्त अर्पण केले आणि त्याला नवीन कराराचे रक्त म्हटले. वधस्तंभावर प्रेमाचा बळी म्हणून तो उंच उचलला गेला. वधस्तंभाच्या वेदीवर ख्रिस्त मरण पावला. वधस्तंभावर ख्रिस्ताने देव आणि मनुष्य ह्यांच्यामधील मैत्री पुन्हा मिळवली/जुळवली आणि त्याचे नूतनीकरण केले. आपण ख्रिस्ती; पडलेल्या, पुरलेल्या आणि उगवलेल्या दाण्याचे - ख्रिस्ताचे अनेक दाणे आहोत.

आज ख्रिस्त आपणाला त्याच्यासाठी रक्त सांडण्यासाठी बोलावीत नाही परंतु त्याच्याशी विश्वासूपणे व एकनिष्ठतेने राहण्यासाठी बोलावत आहे. आपल्या अल्पकालीन सुखांचा त्याग करून, आपण येशूप्रमाणे या जगात आपले जीवन जगले पाहिजे. सर्व मानवी संबंध त्यागावर बांधलेले आहेत. त्यागाच्या मातीत मैत्री उत्तम फुलते. आपल्या मुलाला जन्म देताना आई मृत्यूमय यातना सोसते. पालकांच आपल्या मुलावरील त्यागमय प्रेम, आजारी पत्नीची निष्ठेने काळजी घेण्यासाठी पती आपल्या सर्वस्वाचा त्याग करतो. पत्नी पक्षघात झालेल्या आपल्या पतीची सेवा करण्यासाठी आपले आयुष्य वाहून देते. आपण स्वतःला प्रश्नविचारूया कि,

येशूच्या जीवनाप्रमाणे आपले विश्वासाचे जीवन, हे प्रेमाचे जीवन आहे का?

विश्वासू लोकांच्या प्रार्थना

प्रतिसाद: हे परमेश्वरा दया कर व तुझ्या लोकांची प्रार्थना ऐक.

१. ज्याप्रमाणे गव्हाचा दाणा जमिनीत पडून मरून जातो व पुष्कळ पीक देतो; त्याप्रमाणे आपले पोप फ्रान्सिस, कार्डीनल्स, बिशप्स, धर्मगुरु-धर्मभगिनी व प्रापंचिक ह्यांनी सुद्धा गव्हाच्या दाण्याप्रमाणे झिजून जाऊन येशू ख्रिस्ताचे प्रेषितीय कार्य पुढे नेण्यास त्यांना कृपा, शक्ती व आशीर्वाद मिळावा म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

२. जे लोक व तरुणपिढी व्यसनाच्या आहारी जाऊन आपली नैतिक जबाबदारी पार पाडत नाहीत, अशा सर्व लोकांना परमेश्वराचा करुणामय स्पर्श व्हावा व त्यांची व्यसनातून मुक्तता व्हावी म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

३. जे लोक पापांच्या अंधारात चालून वाईटाचे व क्रूरतेचे जीवन जगत आहेत, तसेच ज्यांचे वाईट संगतीमुळे जीवन अंधारमय झाले आहे. अशा सर्व लोकांना येशू ख्रिस्ताचा प्रकाश दिसावा व ते अंधारातून बाहेर पडून चांगले जीवन जगावेत म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

४. ज्या कुटुंबात भांडण, संशय, अशांतीचे वातारवण निर्माण झाले आहे व ज्यामुळे कुटुंबात प्रेम कमी होऊन एकमेकांमध्ये भेदभाव, तिरस्कार निर्माण झालेला आहे अशा कुटुंबावर येशू ख्रिस्ताचा आशीर्वाद सदैव राहावा म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

५. जे लोक नोकरीच्या शोधात, नोकरी नसल्यामुळे उदास, दु:खी होऊन नैराश्याचे जीवन जगतात व जे कोणी आत्महत्येचा विचार करतात अशा लोकांना लवकरात लवकर नोकरी मिळून जीवनात आनंदी राहून जीवन जगण्यासाठी प्रभूने शक्ती द्यावी म्हणून आपण प्रार्थना करूया.

६. आता आपण थोडावेळ शांत राहून आपल्या वैयक्तिक, सामाजिक व कौटुंबिक गरजांसाठी प्रार्थना करूया.